Yurt Dışına Gönderilen Çalışanların Sosyal Güvenlik İşlemlerinde Püf Noktalar-ÇALIŞANINIZI YURT DIŞINA GÖNDERİRSENİZ NE YAPMALISINIZ?-YURT DIŞINA GÖNDERİLEN İŞÇİLERİN SİGORTASI NASIL YAPILMALI?-Türkiye’nin hangi ülkeler ile sosyal güvenlik konusunda anlaşması var?-YURT DIŞINA GÖNDERİLENLERİN TÜRKİYE'DE SGK'SI DEVAM EDER Mİ? -TÜRKİYE'DE SİGORTA PRİMİ YATIRILIR MI?-YURT DIŞINDA ÇALIŞANLARDAN KİMLER PRİMLERİNİ KENDİLERİ ÖDEMEK ZORUNDA KALIR?-EMEKLİLİK AŞAMASINDA NE YAPMALI?-YURT DIŞI BORÇLANMASI HAKKI VAR MI?İşte ayrıntılar:
Bir okurumuz soruyor: “Rusya ve Türki cumhuriyetlerde inşaat projeleri yapıyoruz. Orada ihale alıyoruz, inşaat bitene kadar birkaç yıl faaliyet gösteriyoruz. Oradaki ofis ve şantiyelerimiz için gönderdiğimiz yöneticileri buradaki merkez dosyamızdan bildirmeye devam edebilir miyiz? Bir sakıncası olur mu? SGK bize ceza keser mi? Oraya göndereceğimiz inşaat işçilerini nasıl sigortalı yapmalıyız? Ne olur ayrıntılı anlatın…” (Halil E)
Sayın okurum, ülkemizin ekonomisi bölgenin ve Avrupa’nın en dinamik ekonomilerinden biri. İşadamlarımız Rusya’dan Çin’e Almanya’dan Afrika’ya kadar çok geniş bir coğrafyada iş yapıyor, mal üretiyor, ihracat yapıyor.
FETÖ’cü, PKK’cı, IŞİD’ci teröristler tek tek de gelseler, birleşip de gelseler ülkemize olan güveni sarsamıyorlar, ekonominin dinamizmini toplumun birlik ve beraberliğini bozamıyorlar, bozamayacaklar…
Türk şirketleri yurtdışında geniş bir coğrafyada iş yapınca normal olarak yüzbinlerce çalışanımız da yurtdışına gidiyor, geliyor, oralarda geçici veya sürekli olarak görevlendiriliyor.
Yurtdışına giden çalışanların sigortalılıkların ne olacağı ve sosyal güvenlik yönünden hak ve sorumluluklarının nasıl sağlanacağı konusu merak edilen bir konuyu oluşturuyor. Konuyu çeşitli yönleriyle ayrıntılı olarak açıklayalım.
ÇALIŞANINIZI YURT DIŞINA GÖNDERİRSENİZ...İlk söylememiz gereken şey çalışanın yurtdışına gidişinin nedeninin önemli olduğu: Zira sürekli olarak yabancı bir ülkede yaşayarak orada çalışmak ile geçici görevli olarak bir başka ülkeye gitmek farklılık arz etmekte.
Sürekli olarak yabancı bir ülkede yaşayan ve orada bulunan bir firmada çalışan bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı o ülkenin mevzuatı uyarınca sigortalı olması gerekiyor…
Bu şahsın gelecekte kesin dönüş yapması halinde ülkemizde emekliliği konusunda ise ülkemiz ile karşı ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi olup olmamasına göre işlem yapılmakta.
Öte yandan bir de yurtdışına bir iş için geçici olarak giden sigortalılar var.Yurtdışına geçici olarak gitmek örneğin bir fuara katılmak, yurtdışı ofisini açmak ve idare etmek, yurtdışı işyerlerinde çalışmak, şantiyeleri denetlemek, iş organizasyonunu yapmak, iş görüşmeleri yapmak gibi çeşitli amaçla olabilir.
Yurtdışına görevli olarak geçici bir süre için giden sigortalının durumu ise farklılık arz ediyor.
ANLAŞMALI ÜLKELER FARKLIDIR...Peki, Türkiye’nin hangi ülkeler ile sosyal güvenlik konusunda anlaşması var?Halen ülkemiz ile 29 ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunuyor. Bu ülkeler; Karadağ, Kore, Sırbistan, Slovakya, İtalya, Hırvatistan, Lüksemburg, Arnavutluk, Kanada, Kebek, Çek Cumhuriyeti, Bosna-Hersek, Danimarka, Gürcistan, Romanya, Azerbaycan, Makedonya, Bulgaristan, KKTC, Libya, Norveç, İsveç, Fransa, İsviçre, Avusturya, Belçika, Hollanda, Almanya ve İngiltere…
Sosyal güvenlik sözleşmelerinin olması karşı ülkede yaşayan vatandaşlarımızın işlemlerini kolaylaştırıyor, standartlaştırıyor ve emekliliğini garanti altına alıyor.
Zira hemen tüm sosyal güvenlik sözleşmelerinde vatandaşın oradaki çalışmalarının ileride SGK’ya ödenerek yurtdışı borçlanması ile emekli olabilme hakkı var…
Yurtdışına geçici olarak gitmek örneğin bir fuara katılmak, yurtdışı ofisini açmak ve idare etmek, yurtdışı işyerlerinde çalışmak, şantiyeleri denetlemek, iş organizasyonunu yapmak, iş görüşmeleri yapmak gibi çeşitli amaçla olabilir.
GEÇİCİ GÖREVLE GİDENLERİN DURUMU FARKLI!Belirttiğimiz üzere, sigortalının geçici görevle yurtdışına gitmesi halinde ise durum farklı.
Geçici olarak yurtdışına gönderilen sigortalıların bu süreleri aynen yurtiçinde geçmiş hizmet gibi değerlendirilmekte…
Eski tabirle SSK’lı, yeni tabirle 4/1-(a)’lı sigortalıların işverenleri tarafından geçici görevle yurt dışına gönderilmeleri yada devlet memurlarının mevzuatlarında belirtilen usule uygun olarak yurt dışına gönderilmeleri veya Bağ-Kur’lu olan kişilerin sigortalılığa esas çalışması nedeniyle yurt dışında bulunmaları halinde, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülükleri devam ediyor…
TÜRKİYE'DEKİ SGK DEVAM EDERAltını çizelim, sigortalının ülke ile aramızda sosyal güvenlik sözleşmesi olması ya da olmaması durumu değiştirmez.Başka bir deyişle siz eğer çalışanınıza Rusya ofisine geçici görevli olarak, geçici bir süre gönderilir iseniz sigortalılığı aynen Türkiye’deki gibi devam eder.Bu sürede sigortalınız adına aynen eskisi gibi aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirimde bulunmaya ve prim yatırmaya devam edersiniz…Sigortalınız da e-devlet sisteminden hizmet dökümlerini görebilir…
EMEKLİLİK AŞAMASINDA BUNA DİKKAT!Peki, diyelim ki çalışanınıza yurtdışına geçici görevle göndermediniz de orada o ülke mevzuatına göre açtığınız firmanıza çalışan olarak gönderdiniz…
Yani artık o ülkenin firmasında çalışıyor, sizin Türkiye’de firmanızın bordrosunda değil…
Bu takdirde o ülkenin mevzuatına göre sigortalı yapmanız gerekiyor…
Türkiye’deki firmanızdan bu çalışan için çıkış vereceksiniz, onu yurtdışındaki firmadan sigortalı göstereceksiniz, o firmanın bordrosuna ekleyeceksiniz…
O ülkenin sosyal güvenlik kanunları ne emrediyorsa onları yerine getirmelisiniz…
Peki, bu şekilde karşı ülkenin mevzuatına göre kurulmuş bir şirkette çalışan elemanınızın emekliliği nasıl olacak? Daha doğrusu bu çalışanın yurtdışı çalışmaları emekliliğine nasıl etki edecek?
Burada gittiğiniz ülkenin ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olup olmaması önemli…
Zira sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde çalışan vatandaşlarımızın Türkiye’de de çalışmaları bulunabilmektedir. Bu çalışmalar yurt dışına gitmeden önce olabileceği gibi sonradan da olabilir.
Bu durumda vatandaşlarımızın emekliliğinde hizmetler birleştirilmez ve emeklilik her ülke mevzuatına göre ayrı ayrı değerlendirilir.
Ancak kişi sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkede geçen hizmetlerini borçlanıp emekli olabilir.
Burada kişinin Türkiye’de çalışmasının bulunup bulunmamasının önemi bulunmamaktadır.
YURT DIŞI BORÇLANMASI HAKKI VAR!Eğer yabancı firmada (veya sizin karşı ülkede açtığınız kendi firmanızda) çalışan kişinin hizmetinin geçtiği bu ülke sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış bir ülke ise sigortalının yurtdışı borçlanması hakkı vardır…
Bu durumda, vatandaşlarımızın emekliliğinde her iki ülkedeki hizmetler birleştirilerek emekli aylığı bağlanmaktadır.
Bağlanan bu aylık kısmi aylıktır…
Eğer kişi yurt dışında geçen hizmetlerini borçlanırsa bu kısmi aylık tam aylığa çevrilir.
Yurtdışı borçlanma işlemleri ise 3201 sayılı Kanuna göre yapılmaktadır.
GEÇİCİ GÖREVLE GİDEN BORÇLANMA YAPMAZÖte yandan geçici görevle yurtdışına giden sigortalıların yurtdışında geçirdikleri süreler ise normal yollarla hizmet kazandırır.
Zira adlarına kısa ve uzun vadeli sigorta kolları aynen yatırılmaya devam etmektedir.
Kısa vadeli sigorta kolları üzerinden sağlık yardımları, uzun vadeli sigorta kolları üzerinden ise emeklilik gün kazanımları devam eder.
Yani sanki Türkiye’den hiç ayrılmamışlar gibi sigortaları devam eder. Fiilen Rusya’da şantiyeyi denetliyor olsa bile geçici görevli gittiği için sizin bordronuzda görünmeye, sizin aylık SGK bildirgenizde olmaya devam eder…
Bu yüzden geçici görevle yurtdışına gidenin borçlanma yapmaz.
YURT DIŞINDA İŞÇİLERİN DURUMU FARKLI!Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin durumu ise bambaşka.
Diyelim ki Kazakistan’daki şantiyede çalışmak üzere işçi götürdünüz buradan… Bu işçilerin durumu ne olacak?
Son olarak onları da açıklayalım:
Bu işçiler 4/-(a)’lı yani eski tabirle SSK’lı sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Başka bir deyişle bu sigortalıların çalışma günleri emeklilik kazandırmaz. Sigortalılıkları onları yalnızca hastalık, iş kazası ve meslek hastalığına karşı korur…
EMEKLİLİKLERİNİ KENDİ CEPLERİNDEN ÖDERLERBu şekilde yurt dışında şantiyeler veya başka işyerlerinde çalışmaya götürülen işçiler isterse emeklilik primini kendileri öderler…
Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri, yani emeklilik günü biriktirmek istemeleri halinde, Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile diğer şartlar aranmaksızın “isteğe bağlı sigortalı” olmaları sağlanmaktadır.
Yani bu işçiler emeklilik primlerini kendi ceplerinden öderler…Bilindiği üzere normalde isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur gibi sayılıyor. Yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalılara ise bir istisna var. Bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, yani eski tabirle SSK’lı sigortalılık sayılır.
–
2016 VERGİ AFFI UYGULAMA DOSYASI---
Kıssadan Hisse
“Kutuda kısılan bir kedi dahi aslana dönüşür.”— Kızılderili Atasözü
Bünyamin Esenmemurhaber.com
*MuhasebeDR.ComTÜRKİYE’NİN MUHASEBE DOKTORU–
2016 VERGİ AFFI UYGULAMA DOSYASI–MALİ MÜŞAVİRLER OHAL’DE NELERE DİKKAT ETMELİ?–
YAYINLANAN SON DAKİKA MEVZUATLAR