Yabancı sermayeli şirket kuruluşuOkurlarımızdan M.Fatih Sel, yabancı sermayeli şirketin kuruluşu, faaliyetlerinde kısıtlılık ya da izin alınması, taşınmaz edinimi ile ilgili bilgi talep etmiş. Bugün sayın Sel’in sorusuna cevap vermeye çalışacağız.
Resmi Gazete’nin 17 Haziran 2003 tarihli 25141 sayılı nüshasında yayımlanan; 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu”nun; Dağrudan yabancı yatırımlara ilişkin esaslar başlıklı 3’üncü maddesi aşağıdaki gibidir:
“a) Yatırım serbestisi ve millî muamele
Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe;
1- Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye'de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir.
2- Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
b) Kamulaştırma ve devletleştirme
Doğrudan yabancı yatırımlar, yürürlükteki mevzuat gereğince; kamu yararı gerektirmedikçe ve karşılıkları ödenmedikçe kamulaştırılamaz veya devletleştirilemez.
c) Transferler
Yabancı yatırımcıların Türkiye'deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kâr, temettü, satış, tasfiye ve tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar karşılığında ödenecek meblağlar ile dış kredi ana para ve faiz ödemeleri, bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla yurt dışına serbestçe transfer edilebilir.
d) Taşınmaz edinimi
Yabancı yatırımcıların Türkiye'de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı aynî hak edinmeleri serbesttir.
e) Uyuşmazlıkların çözümü
Özel hukuka tabi olan yatırım sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile yabancı yatırımcıların idare ile yaptıkları kamu hizmeti imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden kaynaklanan yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için; görevli ve yetkili mahkemelerin yanı sıra, ilgili mevzuatta yer alan koşulların oluşması ve tarafların anlaşması kaydıyla, milli veya milletlerarası tahkim ya da diğer uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulabilinir.
f) Nakit dışı sermayenin değer tespiti
Nakit dışındaki sermayenin değer tespiti, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılır. Yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin yatırım aracı olarak kullanılması halinde, menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin ya da uluslararası değerlendirme kuruluşlarının değerlendirmeleri esas alınır.
g) Yabancı personel istihdamı
Bu Kanun kapsamında kurulan şirket, şube ve kuruluşlarda istihdam edilecek yabancı uyruklu personele, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca çalışma izni verilir.
27.2.2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun'un 23'üncü maddesi uyarınca Hazine Müsteşarlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca müştereken hazırlanacak yönetmelikte; yabancı sermayeli şirket ve kuruluşlardan hangilerinin bu kapsama gireceği ile söz konusu yönetmelik kapsamında izin verilecek kilit personelin tanımı ve çalışma izinlerine ilişkin özel nitelikteki diğer esas ve usuller belirlenir.
Bu kapsamda istihdam edilecek personele, 4817 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uygulanmaz. İstihdam edilecek yabancı uyruklu kilit personele, 4817 sayılı Kanun'un 13'üncü maddesinin birinci fıkrasının hangi durumlarda uygulanacağı hazırlanacak yönetmelikte belirlenir.
h) İrtibat büroları
Müsteşarlık, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye'de ticarî faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izni vermeye yetkilidir.”
Bu Yasa hükmünü gördükten sonra gelecek yazıda; yabancı sermayeli şirket kuruluşunda izlenecek yol haritası ile ticaret sicil müdürlüklerince istenecek belgelere yer verilecektir.
Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda istenecek belgelerGeçtiğimiz hafta yabancı sermayeli şirket kuruluşundan bahsetmiştik bugün yabancı sermayeli şirket kuruluşunda istenecek belgeleri ele alacağız.
Bakanlık iznine tabi olmayan yabancı ortaklı anonim şirketin kuruluşu sırasında istenen belgeler:
1- Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya sureti eklenmelidir.),
2- Şirket esas sözleşmesi (noter tasdikli biri ıslak imzalı 2 adet esas sözleşme örneği),
3- Kurucular tarafından imzalanmış kurucular beyanı,
4- Pay bedellerinin en az yüzde yirmi beşinin Kanuna uygun olarak bankaya yatırıldığını gösterir banka mektubu,
5- Şirket sermayesinin on binde dördünün Halk Bankasına yatırıldığına dair dekontunun aslı ve fotokopisi (Türkiye Halk Bankası Ankara Kurumsal Şubesi 80000011-IBAN no:TR40 0001 2009 4520 0080 0000 11 nolu Rekabet Kurumu hesabına)
6- Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü (potansiyel vergi numarası), yurt dışında ikamet eden Türk Vatandaşı için çalışma veya ikamet izni. Yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk Konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özetinin noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
7- Pay sahipleri dışından seçilen yönetim kurulu üyelerinin kimliğine, vatandaşlığına, yerleşim yerlerine ilişkin yazılı beyan ile görevi kabul ettiklerine ilişkin imzalı belgeler, (kişi yabancı uyruklu ise belgelerin tercümesi yapılmış ve noter onaylı olacak)
8- Bir tüzel kişinin yönetim kurulu üyeliğine seçilmesi halinde tüzel kişi ile birlikte tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen bir gerçek kişinin adı, soyadı ve belirlemeye ilişkin yetkili organ kararının tercümesi ve noter onaylı örneği,
9- Şirketi temsil ve ilzama yetkili kılınan kişilerin şirket unvanı altında atacakları imzaların noter onaylı örneği.
10- Şirket Kuruluş Bildirim Formu 4 adet asıl (işçi çalıştırılıyorsa 5 adet)
11- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğünde (Kimlik Paylaşım Sistemi) ikametgah kaydı bulunmayan ve nüfus kaydı İzmir ili dışında olan kurucu ortaklara ait yerleşim yeri belgesi
12- Oda kayıt beyannamesi.
Bakanlık iznine tabi olan yabancı ortaklı anonim şirketin kuruluşu sırasında istenen belgelere ek olarak sadece Bakanlık izin yazısı konulacak.
Yabancı sermayeli limited şirket kurtuluşunda istenecek belgeler, anonim şirketlerden farklı olarak
1- Şirket sözleşmesi (noter tasdikli biri ıslak imzalı 2 adet)
Şirket müdürü veya müdürlerinin kimliğine, vatandaşlığına, yerleşim yerlerine ilişkin yazılı beyan ile dışarıdan seçilen müdürler için görevi kabul ettiğine ilişkin imzalanmış belge (kişi yabancı uyruklu ise belgelerin tercümesi yapılmış ve noter onaylı olacak),
2- Bir tüzel kişinin şirket müdürlüğüne seçilmesi halinde tüzel kişi ile birlikte tüzel kişi adına yetkilendirilen gerçek kişinin adı, soyadı ve belirlemeye ilişkin yetkili organ kararının tercümesi ve noter onaylı örneği,
3- Şirket müdürlerine ait şirket unvanı altında düzenlenmiş ve noter tarafından onaylanmış imza beyannamesi,
olarak sayabiliriz. Ufak bir hatırlatma yapalım: Anonim şirket sözleşmelerine; “esas sözleşme”, limited şirket sözleşmelerine ise “şirket sözleşmesi” denmektedir.
Yabancı sermayeli şirketlerin bildirimiDoğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu (4875) kapsamında bulunan yabancı sermayeli şirketlerin şube ve irtibat büroları, her yıl bir önceki yıla ilişkin faaliyet bilgilerini, en geç Mayıs ayı sonuna kadar Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne bildirmek zorundalar.
Bugün yabancı sermayeli şirketler ve şubelerini, gelecek yazıda yabancı sermayeli şirketlerin irtibat bürolarını sizlerle paylaşacağız.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin; “Kurum ve kuruluşlardan alınacak istatistiki bilgiler” başlıklı 4’üncü maddesinde; “Bakanlık; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Ticaret Sicil Memurlukları başta olmak üzere, ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarıyla yapacağı Veri Paylaşım Protokolleri veya diğer usuller çerçevesinde doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin bilgileri temin eder.
Bu çerçevede; ilgili Ticaret Sicil Memurlukları,
a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubelerin kuruluş aşamasında ilgililerce doldurulacak "Şirket ve Şube Kuruluş Bildirim Formu ve Dilekçesi"nin bir nüshasını,
b) Bu şirketlerin tescil ve ilana tabi her türlü ana sözleşme değişikliklerinin bir nüshasını,
c) Bu şirketlerce ilgili Ticaret Sicil Memurluğuna iletilen "Ortaklar Listesi" veya "Hazirun Cetveli"nin bir nüshasını,
Bakanlığa gönderirler.” denilmektedir.
Aynı Yönetmeliğin, “Şirket ve Şubelerden İstenecek Bilgiler” başlıklı 5’inci maddesi:
a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubeler;
1) Sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (Ek-1) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Faaliyet Bilgi Formu" çerçevesinde yıllık bazda ve her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar,
2) Sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (Ek-2) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu" çerçevesinde, ödemeyi takip eden bir ay içinde,
3) Mevcut yerli veya yabancı ortakların, kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (Ek-3) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç bir ay içinde, Genel Müdürlüğe bildirirler.
b) Kanun kapsamında bulunmayan tamamen yerli sermayeli şirketler;
1) Şirkete yabancı bir yatırımcının iştirak etmesi veya
2) Şirketin yaptığı sermaye artışına şirket dışındaki bir yabancı yatırımcının iştirak etmesi suretiyle, hisse devrinin gerçekleşmesi ve şirketin Kanun kapsamına girmesi halinde, hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç bir ay içinde Genel Müdürlüğe bildirirler.
Söz konusu formlara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
http://www.ekonomi.gov.tr/index.cfm?sayfa=mevzuat&bolum=28FF04E3-D8D3-8566-45204010632EE6D3
Engin MALAY[email protected]YENİGÜN