Vergi inceleme sürecinin yönetilmesi

Vergi inceleme sürecinin yönetilmesi

Vergi İnceleme Sürecinin Yönetilmesi: (Abdurrahman KIZILAY)



213 sayılı Vergi Usul Kanununun 134’üncü maddesine göre; “Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak tespit etmek sağlamaktır. 213 sayılı VUK’un vergi incelemesine ilişkin hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen Vergi inceleme sürecinde iki cephe bulunmaktadır.

1-) İnceleme Elemanı Süreci Yönetimi

2-) Vergi İncelemesi Yapılanın Süreci Yönetimi

İncelemeyi yapan inceleme elamanı, nezdinde inceleme yapılan mükellefe göre Devletin yasal gücü ve Devletin görünmeyen felsefi gücüyle donatılmış büyük bir güce sahiptir. Böyle bir güç karşısında incelenen mükellefin gücü çok sınırlıdır. Eğer bir ülkede gerçek anlamda hukuk, demokrasi ve insan haklarına saygı varsa bu durumda hem inceleyen hem de incelenen olmak üzere her iki tarafın da denetimi kolaydır. Ancak hem demokratik, hem hukuk devlet ilkelerini hem de insan haklarını benimsediğini söyleyen ancak pratikte buna uygun davranmayan bir ülkede vergi inceleme sürecini kolay ve de sağlıklı olmamaktadır. Kuralları ilkeleri net olarak konulmuş hukuk ve demokrasiyi benimsemiş ve pratikte de özümsemiş olan bir ülkede hem vergi incelemesini yapan hem de incelemeye tabi olan bir devlette sürecini yönetimi oldukça kolay ve de sağlıklıdır.

1-) İnceleme Elemanının Süreci Yönetimi:

İnceleme elemanının vergi inceleme sürecini etkin, hukuki, verimli ve sorunsuz yönetmesi için gereken özelliklerden bazıları;

Hukuka saygılı olması ve hukuk içinde görev yapması

Evrensel İnsan Hakları ve Hukuk normlarını göz önünde bulundurması

Din, dil, ırk, ulus ayrımcılığı yapmaması

Göreviyle ilgili bilgisel donanıma sahip olması,

Tüm önyargılarından arınmış olması, duygusal veya güdüsel davranışlarla görev ifa etmemesi

Kuşkuculuk ölçüsünü kontrol edebilmesi

Nesnellikten ayrılmaması

Somut kanıt ve ölçütlerden ayrılmaması

İnceleme esnasında özgür ve bağımsız olması, işine kimsenin yetkisiz ve yetkisini aşar bir biçimde karışımına izin vermemesi

Hukuki yetkisini ve yasal sınırlarını aşmamasına özen göstermesi

Yaşamsal, etik ve mali yönlerden bağımlılık oluşturabilecek ve görev ile kararını zedeleyebilecek, ilişkilere girmemesi. Görev , unvan ve yetkilerini kullanırken kendisi, ailesi veya üçüncü kişiler lehine çıkar sağlamaması

Karşısındaki kişilerin suçluluğu kanıtlanana kadar suçsuz olduğu karinesine özen göstermesi

İşini yaparken tüm kanıtları ve bilgileri nesnel ve de tarafsızca toplaması, ayrıştırması, analiz etmesi, sentezlemesi.

Karşısındaki kişilerde güvensizlik yaratmaması, onları dinlemesi, söylenenleri önyargısız değerlendirmesi

Tüm işlemleri yazılı bir biçimde yapması. Tutamaklarında ve de raporlarında açık, net, tartışmaya mahal vermeyecek, hukuk metinlerine uygun, herkesçe anlaşılabilecek kolay bir dil kullanılması

İnceleme elemanları, Devletlerin vergi alanında yurttaşla temas eden en önemli mensuplarından biridir. Devlet gücünü temsil eden inceleme elemanının asgari olarak yukarıda saydığımız ölçülerde davrandığı bir inceleme süreci çok verimli ve de etkin olacaktır.

2-) Mükellefin Süreci Yönetimi:

İncelenen mükellefin vergi inceleme sürecini etkin, hukuki, verimli ve sorunsuz yönetmesi için gereken özelliklerden bazıları;

Her insana olduğu gibi incelme elemanına nezaket ve saygı içerisinde davranılması.

İnceleme elemanına dolaylı yaklaşmaması, doğrudan yaklaşmaya özen göstermesi

İnceleme elemanı ile yapılacak görüşmelerde söylenmek istenileni dolandırmadan, net, açık, başka anlamlara çekilmeyecek, herkesçe aynı anlaşılan bir dilin seçilmesi

Konuşmalarda zedeleyici bir tavır, davranış içinde olunmaması, talimat buyruk gibi algılanacak olan kavram ve davranışlardan uzak kalınması

İnceleme elamanı tarafından sorulan soruların kapsam dışına çıkılmadan, dolandırmadan cevap verilmesi. Verilen cevapların dayanaksız, belgesiz ve de kanıtsız olunmaması

İnceleme elemanıyla yapılan görüşmelerin herhangi bir olumsuz davranış sergilememesine özen gösterilmesi, güven ilişkisini zedeleyici bir davranış ve tutum içinde olunmaması,

İnceleme elemanı tarafından istenen bilgi ve belgelerin en hızlı şeklide ve istenen fbiçimde sunulması,

İnceleme işyerinde yapılıyorsa, inceleme elemanına çalışmalarını verimli bir biçimde yürüteceği gerekli şartlara haiz bir odanın tahsis edilmesi

İşyerindeki çalışanlarının inceleme elemanı konusunda bilgilendirilmesi (Danışma ve güvenlik elemanlarının kimlik sormaması, arama sistemi, dışında tutulması gibi) ve inceleme elemanına karşı davranışlarında özen göstermelerinin istenmesi

İnceleme sürecinde gerekebilecek tüm defter, belge, vesika ve kayıtların sanki her an incelenecekmiş gibi gözden geçirilip hazır bulundurmaları

İncelenen mükellefin asgari olarak yukarıda saydığımız ölçülerde davrandığı bir inceleme süreci çok verimli ve de etkin olacaktır.

Saygılarımla

Abdurrahman KIZILAY

S.M. Mali Müşavir