Torba Kanun’da finans sektörüne ilişkin vergi düzenlemeleri

7061 sayılı “Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 05/12/2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bankacılık ve finans kesimini etkileyen konular aşağıdaki gibidir:

Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili değişiklikler

Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen “geçici madde” ile vergi nispeti, 2018-2019 ve 2020 yıllarında geçerli olmak üzere tüm kurumlar için %22 olarak olarak uygulanacaktır. İlk taslakta, %22’lik nispetin sadece bankalar ve finans kesimi için ve süresiz olarak uygulanması öngörülüyor idi.

İlk taslaktaki “Dağıtılmayan kurum kazançlarına %1 vergi stopajı” öngören madde, Kanun kapsamından çıkarılmıştır.

Kurumların aktifinde yer alan gayrimenkuller ile iştirak hisselerinin satışından doğan kazançların %75’i Kurumlar Vergisi’nden istisna idi. Kanun ile gayrimenkuller için olan istisna kısmının oranı %75’ten %50’ye düşürülmektedir. Bu durumda bankaların kredi alacaklarına mahsuben iktisap ettiği gayrimenkuller ile mevcut gayrimenkullerinin satışında kazanç ortaya çıktığında, artık bu tutarın %50’si Kurumlar Vergisi’ne tabi olmayacaktır. İştirak satış kazançlarında ise istisna oranı eskiden olduğu gibi %75 olarak devam edecek. Oran indirimine ilişkin hüküm Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğinden 2017 yılında gerçekleşen gayrimenkul satış kazançlarına da %50 istisna uygulaması yapılacaktır.

Kanun ile Finansal Kiralama ile Finansman şirketleri tarafından tahsil edilemeyen donuk alacaklar için ayrılan “özel karşılıklar”, aynen Bankalarda olduğu gibi Kurumlar Vergisi matrahında gider olarak kabul edilecektir. Böylece bankalara tanınan vergisel imkân finansal kiralama ve finansman şirketleri için de geçerli olacak ve bu suretle eşit şartlarla faaliyette bulunmaları sağlanmış olacaktır. Mevcut durumda ancak dava veya icra aşamasına gidildiğinde özel karşılıklar vergide gider kabul ediliyordu, bu değişiklik leasing ve tüketici finansman şirketlerine bir uygulama kolaylığı getirecektir. Bu maddenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2019 olarak belirlenmiştir

Kanun’un Finansal Kiralama ve Finansman şirketlerine getirdiği diğer bir imkan da; alacaklarına mahsuben iktisap ettikleri gayrimenkullerin satışında kazanç ortaya çıktığında bu tutarın %50’sine Kurumlar Vergisi istinası tanınmasıdır (aynı kapsamdaki iştirak satışlarında ise istisna oranı %75’tir). Finansal kiralama sözleşmesi temerrüdü dolayısıyla kiralayanın karşılıklı mutabakat ile her türlü tasarruf hakkını aldığı varlıkların satışında da geçerli olacaktır. Yine bu kurumlara borçları sebebiyle kanuni takibe muhatap olmuş olan müşteri ve kefillerinin bu borçlara mahsuben devrettikleri taşınmazlarda çıkan satış karının %50’si kurumlar vergisine tabi olmayacaktır. İştirak hissesi devirlerinde ise istisna tutarı kazancın %75’i olacaktır. Düzenleme 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri (Türev Ürünler) için BSMV istisnası getirildi

Kanun ile türev işlemlerdeki Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi kaldırılmaktadır. Böylece türev işlemlerde banka lehine kalan tutarlar üzerinden artık BSMV (%5) ödenmeyecektir.

Gider Vergileri Kanunu’nun 29/p maddesinde yapılan değişiklik sonucunda madde metninde yer alan “Türkiye’deki borsalarda gerçekleştirilen” ibaresi kaldırılmış ve böylece tüm vadeli işlem ve opsiyon işlemleri Banka Ve Sigorta Muameleleri Vergisi istisnası kapsamına alınmıştır.

Düzenleme, Kanun’un yayımlandığı tarihi izleyen ay başından (01.01.2018) itibaren yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla bu dönemde sonuçlanan forward/swap/opsiyon işlemlerinde lehe alınan paralar üzerinden bankalarca BSMV ödenmeyecektir. Bu tarihten önce başlayan ve Ocak/2018 döneminden itibaren gerçekleşen işlemler de istisna kapsamında olacaktır. Zira BSMV bir işlem vergisi olup, vergiyi doğuran olay da süreç sonunda gerçekleşir.

Değişiklik öncesi madde hükmü; sadece Borsa’daki türev ürünlere izin veriyor ve işletmelerin risklerini hedge etmek doğrultusundaki daha büyük miktarlardaki veya uzun vadeli ihtiyaçları karşılanamıyordu. Sonuçta şirketler Türkiye'deki BSMV yükü nedeniyle bu işlemleri yurtdışındaki bankalarla yaptırıp, yurtdışındaki bankalara daha fazla ücret ve komisyon ödemekteydi. Ayrıca bu konu çeşitli ihtilaf ve incelemelere sebep olmaktaydı. Bu yönleriyle olumlu bir düzenleme olmuştur.

Gelir Vergisi tarifesinde değişiklik kanun kapsamından çıkarıldı

Banka ve finans kesiminde çalışanları ilgilendiren bir konu da gelir vergisi tarifesidir.

İlk taslaktaki Gelir Vergisi tarifesinin 3. Dilimi için %27 olan oranı %30 olarak değiştirilmesini öngören madde, Kanun kapsamından çıkarılmıştır. Böylece gelir vergisi dilimlerinde bir değişiklik yapılmamaktadır. Bu yönüyle kurumlarda çalışan personelin gelirlerinde azalma söz konusu olmayacaktır.

Emlak Vergisi artışına üst sınır getirildi

Kanun ile Emlak Vergisi Kanunu’na eklenen madde kapsamında Takdir Komisyonlarınca 2017 yılında 2018-2021 yılları için belirlenen arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin 2017 için uygulanan birimi değerinin %50’sini aşamayacağı hükme bağlanmıştır.

Bilindiği üzere, 2018-2021 yılları emlak vergisi artış oranının bazı bölgelerde çok yüksek açıklanması dolayısıyla Yargı’ya intikal eden Emlak Vergisi davaları söz konusu olmuştur. Kanun’un yürürlüğe girmesiyle, açılmış olan davalara bu açıdan gerek kalmayacaktır.

İlgili hüküm, Kanun’un yayım tarihinde yürürlüğe girmektedir.

Mehmet Bingöl

finansgundem.com