SERBEST MESLEK MAKBUZLARINDA TEREDDÜTLER

SERBEST MESLEK MAKBUZLARINDA TEREDDÜTLER

Değerli serbest meslek erbapları, hala 2015'in işlemlerini yapmaktasınız. Serbest meslek kazancı elde eden  mali müşavir, avukat, doktor vb. meslekleri yapanlar bakımından serbest meslek makbuzunun ne zaman düzenleneceği konusunda tereddütler bulunmaktadır.

Konu aslında yıllardır tartışılmakta ancak Maliye Bakanlığı uygulamadaki sorunu çözmemektedir. Yazımızda sorun ele alınacaktır.

Gelir Vergisi Kanununun 67’nci maddesi uyarınca, serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.

Katma Değer Vergisinin 10’uncu maddesine göre ise, vergiyi doğuran olay,

- Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

- Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

- Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması, anında meydana gelir.

GVK/67 düzenlemesi ile KDV/10 düzenlemesi birbiri ile çelişmektedir. GVK düzenlemesi uyarınca tahsilatın yapıldığı dönemde gelir oluşacak ve beyan edilecektir. muhasebedr.com

KDV düzenlemesi uyarınca ise tahsilat esası geçerli değildir. Hizmetin yapılması ile serbest meslek makbuzu düzenlenmelidir.

Örneğin bir mali müşavir ya da avukat 2015 yılı için sözleşme yapmış ve 2015’in ilk 6 ayı için tahsilat yapmış kalan altı ayı için tahsilat yapamamıştır (2015’in bittiği varsayılmıştır). Bu durumda tahsilat yapılan ilk 6 ay için serbest meslek makbuzu kesilecek ve 2016 yılında Gelir Vergisi Beyannamesi verilirken tahsil edilen gelir beyannameye eklenecektir. Tahsilat yapılamayan gelir ise beyannameye eklenmeyecektir. GVK/67 buna müsaade etmektedir.

Ancak olayın KDV boyutuna geldiğimizde sorun çıkmaktadır. 2015’in bitmesi ile yıl kapanmış olacak ve sözleşme de 2015’i kapsadığından hizmet ifa edilmiş olacaktır.

Bu durumda KDV boyutuyla en geç Aralık/2015 sonu itibariyle tahsilat yapılmayan aylar için de serbest meslek makbuzu düzenlenmelidir. Nitekim, Aralık/2015 sonu itibariyle hizmet ifa edildiği için KDV/10 uyarınca vergiyi doğuran olay gerçekleşmiştir.

Aralık/2015 sonu itibariyle serbest meslek makbuzu düzenlendiğine göre bu makbuzlarda yer alan tutarlar da gelir vergisi bakımından 2015 yılının geliri sayılacak ve 2016 yılında 2015 yılı için verilecek beyannameye dahil edilecektir. Yani tahsilatı yapılamamış gelir beyan edilmiş olacaktır ve bu durum aslında GVK/67’ye uygun değildir.

Konu değişik defalar yargıya taşınmış ve her iki yönde de kararlar verilmiştir.

Yani tahsil edilemeyen gelirler için serbest meslek makbuzu düzenlenmediğinden tarhiyatlar yapılmış ve konu yargıya taşınmıştır. Yargı da bazı kararlarında tarhiyatı kaldırmışken bazılarını ise onamıştır. 2006 yılında verilen 2006/19 Esas ve 2006/92 Karar Numaralı Vergi Daireleri Genel Kurulu Kararında

“Katma değer vergisi açısından vergiyi doğuran olay malın teslimi veya hizmetin yapılması anında meydana gelmekte olup, ticari, sınai, zirai veya serbest meslek faaliyeti çerçevesinde, yapılan teslim veya hizmetler yönünden farklı bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Serbest meslek kazancının tespitinde, gelir vergisi açısından tahsilat esasının getirilmiş olmasının da belirtilen hukuki durumu değiştirmeyeceği açıktır. muhasebedr.com

Bu bakımdan, dava hakkında serbest muhasebecilik faaliyetinde verilen hizmetin yapıldığı tarihin araştırılması ve vergiyi doğuran olayın, hizmetin yapıldığı tarihte meydana geldiği hususunun gözetilmesi suretiyle yapılacak yargılamayla ulaşılacak sonuca göre karar verilmesi gerektiğinden, aksi yoldaki temyize konu ısrar kararında isabet görülmemiştir” denilmektedir. Yani GVK’da serbest meslek kazancı bakımından tahsilat esası benimsenmiş olsa da bu düzenleme KDV açısından geçerli değildir denilmektedir.

Ne yapılmalıdır?

Şahsi kanaatim 2015 yılının sonunda serbest meslek makbuzunun düzenlenmesi yönündedir.

Aksi türlü, GVK açısından tarhiyat yapılmasa bile KDV açısından tarhiyat yapılabilecektir ve yapılan tarhiyatta yargıda onanacaktır.

Konu ancak KDV Kanununda yapılacak düzenleme ile açıklığa kavuşturulabilecektir.

EKREM ÖNCÜ

dkrdenetim.com