SAHTE FATURA KULLANIMI VE CEZASI
Bu Makalemde; Sahte Fatura (naylon fatura),düzenlenmesi ve düzenlenen bu belgelerin vergi mükelleflerince kullanılması halinde karşılaşacakları yasal yaptırımları irdelenmeye çalışacağım.
Yazımın konusunu oluşturan belgeler Vergi Usul Kanunu’nda; “sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge” olarak adlandırılmıştır. Önemli olduğunu düşündüğüm bu konuya, okuyucuların ilgisini çekmek amacıyla yazımın başlığını mükellefler arasında bilinen ve yaygın olarak ifade edilen “sahte fatura” tanımı tercih ettim.
Vergi Usul kanun 359 maddesine baktığımızda sahte fatura kullanımını A ve B bendi olarak iki bende ayrılmıştır. A bendinde, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanımı ile ilgili açıklamalar yer almakta. B bendinde ise “gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge” ile ilgili açıklamalar yer almıştır.
1-) Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı BelgeMuhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge; “gerçek bir işlem ve duruma dayanmakla birlikte bu işlem veya durumu içerik veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge”dir. Başka bir anlatımla gerçek bir mal alımı olmasına rağmen, faturada veya fatura yerine geçen diğer belgelerde malın içeriği veya miktarı gerçeğinden farklı gösterilmesidir.
Buna durumu bir örnekle açıklayacak olursak Elektrik kablosu döşeme işi yapan bir mükellefin 10.000 metre elektrik kablosu almasına rağmen bu mal ile ilgili satıcı tarafından düzenlenen satış faturasının 15.000 metre olarak düzenlenmesi halinde; düzenlenen fatura, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olarak adlandırılmaktadır.
Vergi İdaresi; Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeleri bilerek kullanıldığı veya düzenlediği somut olarak maddi delilerle net ve açık olarak tespit edilen mükelleflere üç kat vergi ziayı cezası kesmesinin yanında mükellefler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunmaktadır.
Bilerek Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge; düzenleyen ve kullananlar için açılan ceza davalarında mükellefin suçunun sabit görülmesi halinde, en az on sekiz ay en fazla üç yıla kadar hapis cezası alabilmektedirler. Hapis cezasının para cezasına çevrilmesi mümkün olmakla beraber bu inisiyatif hakimin takdirindedir.
2-)Sahte Fatura ve Bu Belgenin Düzenlenmesi ve Kullanılması ;Sahte Fatura veya belge; bir mal teslimi veya hizmet ifası söz konusu olmadığı halde, sanki mal teslimi veya hizmet ifası varmış gibi düzenlenen belgedir. Başka bir anlatımla; gerçek bir işlem ve durum olmadığı halde gerçekmiş gibi düzenlenen fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ve benzeri belgeler sahte belgelerdir. Aynı şekilde belge düzenleme yetkisi bulunmayan kişiler tarafından düzenlenen veya başkası adına bastırılıp kullanılan belgeler de sahte belgedir.
Buna durumu bir örnekle açıklayacak olursak; Tuğla imalatı işiyle iştigal eden bir mükellefin çimento veya kum almadığı halde, sanki çimento veya kum almış gibi fatura alması halinde, düzenlenen çimento veya kum faturası sahte belge yani halk tabiriyle naylon faturadır. Sahte Fatura veya belgeyi bilerek kullanıldığı veya düzenlediği somut olarak maddi delilerle net ve açık olarak tespit edilen mükellefler hakkında vergi idaresi suç duyurusunda bulunmaktadır.
Vergi İdaresi; Sahte Fatura veya belgeleri bilerek kullandığı veya düzenlediği somut olarak maddi delilerle net ve açık olarak tespit edilen mükelleflere üç kat vergi ziayı cezası kesmesinin yanında mükellefler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunmaktadır.
Bilerek Sahte Fatura veya belgeleri; düzenleyen ve kullananlar için açılan ceza davalarında mükellefin suçunun sabit görülmesi halinde, en az üç yıl en fazla beş yıla kadar hapis cezası alabilmektedirler. Hapis cezasının para cezasına çevrilmemektedir.
Bilerek sahte fatura kullanma ve düzenleme eyleminde zamanaşımı üç farklı şekilde karşımıza çıkmakta olup Birincisi vergi incelemesinden kaynaklanan zamanaşımıdır. Bu zaman aşımı belgenin kullanıldığı yıldan sonraki beş yıl içinde sahte fatura olduğu tespit edilememişse suça konu fatura otomatikman zaman aşımına uğramakta ve kullanan kişi veya şirket hem vergisel hem de cezai yaptırımlardan kurtulmaktadırlar. İkincisi ise Belli bir sürenin geçmesi nedeniyle kamu davasının açılamaması veya açılmışsa, davaya devam olunmayarak düşürülmesi sonucu doğuran zamanaşımı olan dava zamanaşımıdır. Dava zaman aşımı sahte belge kullanmak suçunun işlendiği tarihten sekiz yıl geçtiği takdirde suçu işleyen kişilerle ilgili devletin cezalandırma yetkisi ortadan kalkar. Bu suçtan dolayı dava açılamaz. Savcılık dava açılmasına yer olmadığına karar verir. Her nasılsa dava açılmışsa davanın düşmesine karar verilir. Üçüncüsü ise Yasada belirtilmiş sürenin geçmesiyle cezanın infazına engel olan ceza zamanaşımıdır. TCK’nın 68. Maddesine göre on yıl olarak belirlenmiştir.
Yukarıdaki anlatımlardan da anlaşılacağı üzere naylon fatura kullanımı ne yazık ki gerçek ticaret yapan mükellefler için ağır yaptırımlar içermektedir.
Gerçek ticaret yapan mükelleflerin Bu yaptırımlardan en asgari biçimde kurtulmaları için aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri kendileri yararına olacağını; Başka bir anlatımla Mükelleflerin kazara mal aldığı yerin sahte fatura kullandığı tespit edilmesi durumunda bu mallın faturasını bilerek almadığını yani kastının olmadığını ispatlayabilme imkanı sağlayacağı kanaatindeyim.
Aldığınız faturaların ödemelerini çek, kredi kartı, banka v.b. .resmi olarak ispat edeceğiniz ödeme kanalları ile yapınız.
Gelen malların taşıma irsaliyelerini ve nakliye faturalarını muhafaza ediniz. İşletme için yaptığınız giderlerde de aynı yöntemi izleyiniz.
Şirketinizin sevk ve idaresinde bir fiil bulunamıyorsanız; Özellikle de alış ve satış faturalarının oto kontrolünü sağlayamıyorsanız, Güvendiğiniz yöneticiyi şirket müdürü olarak atayın.
Şirketinizin sevk ve idaresinde bir fiil bulunup şirket müdürüyseniz; ancak İşin yoğunluğundan oto kontrolü sağlayamıyorsanız, Ticari Mümessil veya Ticari Vekil atayın.
Sedat ERYÜREKBağımsız Denetçi