Gelir Vergisi Açısından DurumT.C. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 85 no.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde, bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ödenen katkı payı ve primlerin vergi matrahının tespitinde indirimi ve elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi şu şekilde anlatılmıştır:
İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Paylarının Ticari Kazancın Tespitinde İndirimi6327 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun” 4. maddesiyle değişik Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendinde yer alan hüküm; işverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının, ücretle ilişkilendirilmeksizin, ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesine imkan tanımaktadır.
Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutarın toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, gerekse Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında; indirim konusu yapılacak şahıs sigortaları prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını da aşamayacaktır.
Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında; yapılacak indirim, işverenler tarafından hizmet erbabına yönelik olarak sadece bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarını içermekte olup, şahıs sigorta primlerini içermemektedir.
İşverenlerce ödenen şahıs sigorta primleri, işle ilgili olarak ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ücret kapsamında olduğundan, Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin (1) numaralı bendi çerçevesinde genel gider olarak herhangi bir tutar ve oran sınırlaması olmaksızın indirim konusu yapılabilecektir.
Hem işveren tarafından bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödenmesi, hem de ücretli tarafından şahıs sigortalarına prim ödemesinin bulunması ve bunların toplam tutarının yukarıda belirtilen sınırı aşması halinde, indirimin öncelikli olarak ücret matrahının tespitinde mi, yoksa ticari kazancın tespitinde mi yapılacağı konusu taraflarca mükerrer indirime izin verilmeksizin, serbestçe belirlenebilecektir.
Örnek: Ücretlinin Kasım 2016 döneminde şahıs sigortalarına yaptığı prim ödemelerinin tutarı 200 TL’dir. Bu tutara ilave olarak ücretli tarafından 150 TL, işveren tarafından 150 TL olmak üzere, bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı tutarı 300 TL’dir.
Ücretli tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı tutarı olan 150 TL, hiçbir surette vergiye tabi ücret matrahından indirilemeyecektir.
Bu verilere göre;
Aylık Brüt Ücret |
4.000 TL |
Şahıs Sigortalarına Yapılan Prim Ödemesi (ücretli) |
200 TL |
Bireysel Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi (işveren) |
150 TL |
Önceki Dönemlerde (Ocak-Ekim/2016) İndirim Konusu Yapılmış Toplam Tutar (Varsayılan) |
|
600 TL |
Brüt Ücretin % 15’i |
600 TL |
İşverence ödenen katkı payı ile, ücretli tarafından ödenen primlerin toplam tutarı 350 TL olmasına rağmen, brüt ücretin %15’inin 600 TL olması nedeniyle, işçi ve işveren tarafından toplam indirilecek katkı payı tutarı 600 TL olacaktır.
İndirimde, ücret matrahının tespitine öncelik verilmesi durumunda, ücretli tarafından ödenen prim tutarı 200 TL Gelir Vergisi Kanununun 63/3 üncü maddesi uyarınca, ücretin safi tutarının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Aynı dönemde işveren tarafından ödenen katkı payı tutarının ise sadece 100 TL’lik kısmı ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilecektir. İşveren tarafından ödenen, ancak Gelir Vergisi Kanununun 40/9 uncu maddesi uyarınca indirilemeyen 50 TL ise, ücret olarak stopaj yoluyla vergilendirilmek suretiyle, ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilecektir. Asgari ücretin yıllık tutarı ayrıca dikkate alınacaktır.
Katkı paylarının ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilmesi için; bireysel emeklilik şirketlerinin 4632 sayılı Kanununun 8. maddesinde yer alan hüküm uyarınca, emeklilik branşında ruhsat almış şirketlerden olması gerekmektedir.