İleri tarihli çeklerde reeskont uygulaması

İleri tarihli çeklerde reeskont uygulaması

SMMM İbrahim GÜLER



smmm-ibrahim-guler-4



İLERİ TARİHLİ ÇEKLERE REESKONT UYGULAMASI





20.12.2009 tarih ve 27438 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 3. maddesinin 8 numaralı fıkrasına göre;

" Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden (vadesinden) önce ibraz edilen çekin karşılığının TTK'nun 707.maddesi uyarınca kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde, bu çekle ilgili olarak hukuki takip yapılamaz. İleri düzenleme tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması şarttır."

Diğer taraftan bununla da yetinilmeyerek 03.02.2012 tarih ve 28193 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 6273 sayılı Kanunun 6. maddesiyle 5941 sayılı Çek Kanunu'na eklenen geçici 3.maddenin 5 numaralı fıkrası ile de 31.12.2017 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden (vadesinden) önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz kılınmıştır.  

Yapılan bu düzenlemelere göre ileri tarihli çekler, vadesine kadar senet, vadesinden itibaren de çek vasfına bürünmüş olmaktadır. Çünkü, vadesine kadar hukuki takip yapılamadığı gibi, bankaya ibrazı da 31.12.2017 tarihine kadar geçersiz olmaktadır.

İleri tarihli çeklerin yapılan düzenlemeler neticesinde adeta, vadesinden önce senet vasfına haiz duruma gelmesi neticesinde Maliye Bakanlığı 30.04.2013 tarih ve VUK-64/2013-9/ Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması -2 sayılı sirküleri ile, ileri düzenleme tarihli (vadeli) çeklere, olayın gerçek mahiyetini esas alarak, senede bağlı alacak ve borçlarda olduğu gibi reeskont yapılmasına imkan tanımıştır.

Ancak, reeskont hesaplanırken şu hususlara dikkat etmek gerekir:

1- İç iskonto formülü uygulanacaktır.

İi= B x n x t / 36.000 + (n x t)

İi= İç iskonto

B= nominal (yazılı) değer

n= Vade (gün olarak)

t= İskonto oranı

2- Merkez bankasınca yayınlanan avans işlemleri için belirlenen faiz oranı uygulanacaktır. Çünkü, reeskont işlemleri için belirlenen iskonto oranı, dış iskonto yöntemine göre yani, senedin faizini de içeren nominal değer üzerinden yapılacak hesaplamada esas alınacak faiz oranını göstermektedir (Bkz. VUKGT 238/C).

Alınan ileri tarihli çeklerin reeskontunda, hesaplanan reeskont tutarı önce gider, tahsilinde ise gelir yazılır. Verilen ileri tarihli çeklerin reeskontunda ise tam tersi yani, önce gelir, ödendiğinde ise gider yazılır. Tabiatiyle, ileri tarihli çeklere reeskont uygulanırsa alacak ve borç senetlerine de uygulamak gerekecektir.

İbrahim GÜLER

ASMMM Odası Vergi Mevzuatı


İnceleme Komisyonu Başkanı