Haksız Olarak Teşvikten Yararlananlara Af (Mustafa KESKİN)

Haksız Olarak Teşvikten Yararlananlara Af (Mustafa KESKİN)

HAKETMEDDİĞİ HALDE İSTİHDAM TEŞVİKİNDEN YARARLANANLAR (Mustafa KEKSİN)

Hükümet son dönemde  istihdamı arttırmak amacıyla bir çok teşvik uygulamalarını hayata geçirdi. Bunlardan bir tanesi de istihdamı arttırmakla birlikte öncelikle yeni istihdamı arttırmayı hedefleyen kamuoyunda 18-29 yaş teşviki dediğimiz uygulamadır. Uygulama 31/12/2015 tarihine kadar işe alınan 18 yaşından büyük kadın sigortalı ile yaşları 18' den büyük 29' dan küçük erkek  sigortalılar için geçerliydi. Seçim öncesinde yapılan yasal değişiklikle bu uygulamanın süresi uzatılarak genç istihdamının tekrardan teşvik süresi uzatılmış oldu.

Uygulamada olan ve bundan sonrada uygulanacak olan genç istihdamından işverenlerin yararlanması için, yukarıda belirttiğimiz yaş şartının dışında aranan başka şartlarda vardı. Bu şartlar, işe alınan sigortalıların  işe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmamaları ve yine işe alındıkları tarihten geriye doğru, işe alındıkları işyerinden bildirilen prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının altı aylık  ortalamasına ilave olmaları gerekmekteydi.

Teşvikten yararlanmak isteyen işverenler tarafından, uygun kodlu aylık prim ve hizmet belgesi seçilerek yapılan bildirimde, SGK sistemi tarafından teşvikten yararlanılacak sigortalının yaşı ve işe alındığı tarihten geriye doğru altı ay içinde başka bir işyerinden sigortalı olarak bildirilip bildirilmediği otomatik olarak kontrol edilmekteydi. Şartları taşımayan sigortalılar için sistem teşvikten yararlanmaya izin vermemekteydi. Ancak üçüncü şart olan işe alındığı işyerinde, son altı ay için hesaplanan ortalama işçi sayısının üzerinde olup olmadığı SGK sistemi tarafından kontrol edilemiyordu. Şimdi artık sistem bunu da kontrol edebilir hale getirildi. Önceden SGK tarafından bu konuda kontrol sistemi kurulmadığından bazı işyerleri bu şartı taşımamaları halinde teşvikten yararlandılar. SGK' nın ilgili daire başkanlığı yerinde bir uygulamayla geriye doğru istemden kontroller yaptığında haksız yararlanılan teşviklerin olduğunu tespit etti ve işverenlere geriye doğru prim borçları ve bu borçlara ilişkin gecikme zammı ve gecikme cezaları çıkardı. 

HAKSIZ OLARAK TEŞVİKTEN YARARLANANLARA AF GELDİ;

İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca, 31.12.2015 tarihine kadar işe alınan her bir sigortalı için geçerli olmak üzere özel sektör işverenlerince işe alınan ve fiilen çalıştırılan  18 yaşından büyük kadın sigortalı ile yaşları 18' den büyük 29' dan küçük erkek  sigortalılar için getirilen teşvikten haksız olarak yararlananlara, getirilen yeni düzenleme ile  bu teşvikten sağlanan sigorta primi desteğinden ortalama sigortalı sayısının yanlış hesaplanması sebebiyle yersiz yararlandığı tespit edilen işverenlerin yersiz yararlanılan teşvik tutarlarına ilişkin gecikme zammı ve cezasının uygulanmayacağı hükmü yer aldı.  Bu işverenler haksız olarak yararlandıkları teşvik primini gecikme zammı ve gecikme cezasız olarak ödeyecekler. Ancak geçmişte işverenden tahsil edilmiş olan tutarların gecikme cezası ve gecikme zamları iade ve mahsup edilmeyecek. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan işverenlerin zaman kaybetmeden SGK' ya müracaat ederek haksız yararlanmaya ilişkin çıkarılan prim borçlarını gecikme zamsız ve gecikme cezasız ödemlerinde yarar bulunmaktadır.

SORU;

1984-1989 Yılları arasında BAĞ-KUR' a beş yıl beş ay prim ödemiş, 1947

doğumlu bir ev kadınının nasıl emekli olabileceği konusunda bilgi

verilmesini arz ederim. Saygılarımla, İsmet Özcan

CEVAP:

İsmet bey;

1984 yılında BAĞ-KUR başlangıcı olan kadının emekli olabilmesi için ya 20 yıl prim günü (7200 Gün) olmalı ve 41 yaşından büyük olması yada 15 yıl prim günü (5400 gün) olmalı ve 50 yaşından büyük olması gerekmektedir.

BAĞ-KUR sigortalıları için çocuk borçlanma hakkı da son  torba yasayla verildi. Sigortalı 3 çocuğa kadar ve her bir çocuk için 2 yıl olmak üzere toplamda 6 yıl borçlanabilecek. O haktan yararlansa bile örnekteki sigortalı 15 yılı tamamlayamıyor. Geriye 4 yıl kalıyor. O dört yılı da isteğe bağlı sigorta bildirimi ile tamamlayabilir ve emekliliği hak eder.

SSK kapsamında emeklilik şartları daha kolay olmakla birlikte sigortalının SSK mevzuatına göre emekli olabilmesi için son 1260 günlük primi SSK(4/A) kapsamında yatırılması gerekmektedir. O da 3.5 yıla denk gelir. Onun ötesinde sigortalı bir işveren yanında fiilen sigortalı olarak 3.5 yıl çalışmalıdır. Bu yaştaki sigortalı için bu yasal olarak mümkün olmakla birlikte şüphe uyandırabilir.

MUSTAFA KESKİN

SGK Eski Başmüfettişi