FAZLA MESAİ ÜCRETİ KİMLERE ÖDENİRÜlkemizde haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Haftada 45 saat çalışan işçi bir gün tatil hak eder ve o günü dinlenerek geçirir. Ancak çalışmadığı ve dinlenerek geçirdiği o gün çalışılmış sürelerden sayılır ve ücreti işçiye verilir.
Bazen işveren işçisine fazla mesai yaptırma durumuyla karşı karşıya kalabilir. İşçinin fazla mesai yapmayı kabul etmesi halinde, işveren günde 3 saati geçmemek ve yılda 270 saati aşmamak üzere fazla mesai yaptırabilir.
Özetle işçinin fazla mesai hak edebilmesi için öncelikle fazla çalışma yapması gerekmektedir. Fazla çalışma da haftalık 45 saati aşan çalışmadır. İşçi ile yapılan iş sözleşmesinde var olsa bile işveren fazla çalışma yaptıracağı işçinin her yılın başında fazla çalışma yapacağıyla ilgili onayını alması gerekmektedir. Sosyal güvenlik boyutuyla ise ödenen fazla mesai ücretleri prim matrahına dahildir ve primlerinin ödenmesi gerekmektedir.
Sağlık kuralları bakımından günde 7.5 saatten fazla çalışılamayacak olan işlerde çalışanlar fazla çalışma yapamazlar. Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılan kısımlarında çalışanlar da fazla çalışma yapamazlar.
Yaptıkları işlerin niteliğine bakılmaksızın bazı işçilere fazla çalışma yaptırılamaz. Bunlar; 18 yaşını doldurmamış işçiler, İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediğinin işyeri hekiminin veya Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yetkilendirilen hekimin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler, gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler hangi nitelikte işyerinde çalışıyor olurlarsa olsunlar fazla çalışma yapamazlar.
FAZLA MESAİNİN HESAPLAMASI;Fazla mesai günde en fazla 3 saat yaptırılabileceği gibi yılda 270 saatten fazla yaptırılamaz. Yapılan her bir saatlik fazla mesai karşılığında işçiye saatlik ücretinin bir buçuk katı tutarında ücret ödemesi yapılır. Yapılan söz konusu ödeme SGK’ ya bildirilir ve primleri ödenir. Yılda 270 saat fazla çalışma yapan işçiye 405 saatlik ücreti kadar ödeme yapılacaktır.
Fazla çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.
SERBEST ZAMAN KULLANILMASI;İşçi ister ve talepte bulunursa işveren fazla çalışma sürelerini serbest zaman olarak ta kullandırabilir. Kullanılacak serbest zamanın hesabı da aynen fazla mesai hesabındaki gibidir. Bu defa çalışılan her bir saat fazla çalışma saatine bir buçuk saat serbest zaman kullandırılır. İşçi eğer yılda 270 saat fazla çalışma yapmışsa 405 saat serbest zaman kullanır.
İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. İşveren serbest zamanı altı ay içinde mutlaka kullandırmalıdır.
Mustafa Keskin[email protected]