Engelli emekli olan daha az maaş mı alır?

Engelli emekli olan daha az maaş mı alır?

Engelli emekli olan daha az maaş mı alır



Değerli okurlar, bugün sizlere halk arasında çok konuşulan ve yanlış bilinip birçok kimselerin geç emekliliğine neden olan bir engelli emekli maaşı efsanesinden bahsetmek istiyorum.



Değerli okurlar, engellilerin emeklilik şartları diğer 4-a ve 4b’lilerin emeklilik şartlarına göre daha kolaydır ve engelli emeklilikte bay veya bayanlar için yaş şartı yoktur. Konuyu biraz daha detaylandırırsak; devlet engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri almakla yükümlü tutulmuştur. Devletimiz, engellilerin hayatlarını devam ettirebilmeleri ve asgari bir hayat standardı içinde ve insan onuruna uygun biçimde yaşayabilmeleri için gerek çalışma hayatıyla ilgili yasalarda gerekse sosyal sigorta mevzuatında engellileri koruyucu düzenlemelere yer vermiştir.



3600 GÜN İLE EMEKLİ OLAN 5400 GÜN İLE MAAŞ BAĞLANIR


Sosyal güvenlik mevzuatımızda engelliler sadece emeklilik şartları açısından korunmamış, bunların emekli maaşı ödedikleri primlere nispeten daha yüksek emekli maaşı bağlanacak aylık bağlama oranı belirlenmiştir. Üç dönemdeki çalışmaya göre belirlenen emekli maaşı hesabında her üç dönem içinde engellilere özel aylık bağlama oranı söz konusudur. 2000 yılından önceki dönem için engellinin aylık bağlama oranı en az yüzde 70'dir. Bu oran normalde 7400 gün prim ödemeye karşılık gelmektedir. 1 Ocak 2000 ila 30 Eylül 2008 dönemleri arası için engellinin aylık bağlama oranı yüzde 60'tan az olamaz. Bu oran ise 8100 gün prim ödemeye eşdeğer bir oran. Yine 1 Ekim 2008 tarihinden sonra emekli olacak engelliye 5400 gün prim ödemiş gibi aylık bağlama oranı belirleniyor ki; bu oran yüzde 30’a tekabül ediyor. Ancak primi asgariden ödenmiş ise bu dönemdeki aylık bağlama oranı bakmakla yükümlü olduğu kimse varsa yüzde 40’a yoksa yüzde 35’e düşüyor.



Emekli aylığının basit formülünün, güncellenmiş aylık ortalama kazanç ile gün sayısına göre artan Aylık Bağlama Oranı (ABO) olduğu gerçeği karşısında, 3600 gün ile emekli olan engelli esasen düşük bir ABO ile emekli olması gerekir ama yasalarımıza göre en az 5400 günü varmış gibi ABO hesaplanır. Bu sebeple engelliler düşük gün sayısı ile emekli olsalar bile 5400 günü varmış gibi emekli aylığı hesaplanacağından emekli maaşları düşük olmaz.



ENGELLİ EMEKLİK TABLOLARI


Engelli çalışanlar, normal çalışanlara göre yaşa bağlı olmadan daha erken emekli olurlar. Emeklilik zamanı hesaplamasında da sigortalılık süresi başlangıcı belli eder. Aşağıdaki tablolar özürlülerin emekli zamanı hesaplamasını gösterir. Birinci tablo, 30.09.2008 önce sigortası başlayanlar için olup ikinci tablo da 01.10.2008 sonrası işe girenler içindir.



Vergi İndirim belgesindeki rapor oranı ve derecesi


Sigortalılık Başlangıcı I. Derece


(Yüzde 80 +) II. Derece


(Yüzde 60-79) III. Derece


(Yüzde 40-59)


05.08.1991 ve daha önce 15 yıl- 3600 gün 15 yıl- 3600 gün 15 yıl- 3600 gün


06.08.1991-05.08.1994 15 yıl- 3600 gün 15 yıl, 8 ay-3680 gün 16 yıl, 3760 gün


06.08.1994-05.08.1997 15 yıl- 3600 gün 16 yıl, 4 ay-3760 gün 17 yıl, 3920 gün


06.08.1997-05.08.2000 15 yıl- 3600 gün 17 yıl, 3840 gün 18 yıl, 4080 gün


06.08.2000-05.08.2003 15 yıl- 3600 gün 17 yıl, 8 ay-3920 19 yıl, 4240 gün


05.08.2003-30.09.2008 15 yıl- 3600 gün 18 yıl-4000 gün 20 yıl-4400 gün



 1.10.2008 sonrası işe başlayanlar için SGK Sağlık Kurulu’nca onanmış rapor oranı;


İşe Başlama Tarihi Çalışma Gücünde Kayıp Oranı


%60 ve daha çok olanlar %50 – %59 arası olanlar %40 - %49 arası olanlar


01.10.2008 – 31.12.2008 15 yıl, 3 bin 700 gün 16 yıl, 3 bin 700 gün 18 yıl, 4 bin 100 gün


01.01.2009 – 31.12.2009 15 yıl, 3 bin 800 gün 16 yıl, 3 bin 800 gün 18 yıl, 4 bin 200 gün


01.01.2010 – 31.12.2010 15 yıl, 3 bin 900 gün 16 yıl, 3 bin 900 gün 18 yıl, 4 bin 300 gün


01.01.2011 – 31.12.2011 15 yıl, 3 bin 960 gün 16 yıl, 4 bin gün 18 yıl, 4 bin 400 gün


01.01.2012 – 31.12.2012 15 yıl, 3 bin 960 gün 16 yıl, 4 bin 100 gün 18 yıl, 4 bin 500 gün


01.01.2013 – 31.12.2013 15 yıl, 3 bin 960 gün 16 yıl, 4 bin 200 gün 18 yıl, 4 bin 600 gün


01.01.2014 – 31.12.2014 15 yıl, 3 bin 960 gün 16 yıl, 4 bin 300 gün 18 yıl, 4 bin 680 gün


01.01.2015’den sonra 15 yıl, 3 bin 960 gün 16 yıl, 4 bin 320 gün 18 yıl, 4 bin 680 gün



ANNENİZ 01.12.2016 TARİHİNDE EMEKLİ OLUR 


SEVİLAY SALDIK


Annem 01.12.1960 doğumlu. 1997 yılının birinci ayından itibaren isteğe bağlı Bağ-Kur ödüyordu. 2012’nin Şubat ayında durdurma dilekçesi veridi ve ödemesi durduruldu. Ne zaman emekli olabilir 2 çocuk var, ‘98 ve ‘99 doğumlu borçlanma yapsa daha erken emekli olur mu



Sevilay hanım, anneniz sosyal güvenlik hayatına geç başlamış. Ancak yine de gerekli olan koşulları tamamladığında emekli olabilir. 4-b’dan (Bağ-Kur) 7200 gün 53 yaşında veya kısmi olarak 15 yıl 5400 gün ile 56 yaşında emekli olur. Yani kısmi olarak 01.12.2016 tarihinden itibaren anneniz emeklilik dilekçesini verebilir.



ANNENİZ 56 YAŞ 5400 GÜNLE EMEKLİ OLUR


UĞUR ÇAKIR


Annem 1963 doğumlu. Doğum yaptıktan sonra 1997 yılının 11. ayında 17 gün SSK’sı var. 2003’te isteğe bağlı Bağ-Kur’a bağlandı, halen prim ödemekte. Doğum borçlanmasından yararlanabilir mi Ne zaman emekli olabilir 



Uğur bey, anneniz 1997 yılı sigorta başlangıcı ile 4-b’den (Bağ-Kur) 56 yaş 5400 gün ile emekli olabilir veya 4-a’dan (SSK) 53 yaş 5825 gün ile normal emekli olur. 3600 gün ile ise 58 yaşında olur. Ancak Bağ-Kur’dan sonra 3.5 yıl 4-a’ya prim ödemek şartı ile.



YURTDIŞI BORÇLANMASI İLE EMEKLİLİK


EMİNE GÜCER


Ben Almanya’da yaşıyorum. 01.09.1961 doğumluyum. 01.12.1975’te Almanya’ya geldim ve 01.01.1980 yılından itibaren 15 yıl çalıştım. Daha sonra rahatsızlandığımdan dolayı çalışamadım. Şimdi Türkiye’den emekli olmak istiyorum ve ne kadar emekli aylığı alabilirim



Emine hanım, sizin vasıtanızla tüm yurtdışı ülkelerinde çalışan ikamet eden gurbetçilerimizi selamlıyorum. Sorunuza gelince ise yurtdışında ilk çalışmaya başladığınız ülke ile sosyal güvenlik anlaşmamız gereği oradaki ilk işe başlama tarihiniz Türkiye’den de sayılacağından dolayı 4-a’dan (SSK) borçlanma yapıp emekli olmanız daha avantajlı. Türkiye’ye izne geldiğinizde bir lokantada veya bir şirkette fiili olarak 10-15 gün çalışıp sigortalı olduktan sonra 3600 gün ile hemen emekli olabilirsiniz ve maaşınızda 1600-1700 TL arasında bağlanabilir. Ancak doğru bir borçlanma ve maaş hesabı bilen bizler gibi bir müşavir aracılığı menfaatiniz icabı olur


Mustafa İşcan

[email protected]