Emeklilikte prim gün sayısı koşulları ve gün sayısına eklenen süreler

EMEKLİLİKTE PRİM GÜN SAYISI KOŞULLARI VE PRİM ÖDEME GÜN SAYISINA EKLENEN SÜRELER NELERDİR ?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödeyenlerin, sigorta kollarından yapılması gereken yardımlara hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş faktörlerine bakılmaktadır.

Bu yazıda emeklilikte prim gün sayısı koşullarının ve prim ödeme gün sayısına eklenen sürelerin nelerden oluştuğuna değinilecektir.

Prim gün sayısı koşulları ve prim gün sayılarını oluşturan hizmetler

Kanun, malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarına hak kazanmada belli bir prim ödeme gün sayısını koşul olarak aramaktadır. Prim ödeme gün sayısı; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen sürelere ait gün sayısını ifade etmektedir.Bu süre SSK’da erkek ve kadınlar için 5.000 ila 7.000 gün arasındadır.Bu süreler sigortalıların işe başlama tarihlerine göre değişkenlik göstermektedir.

Sigortalıların prim ödeme gün sayılarını; zorunlu, isteğe bağlı sigorta, borçlanma, ihya edilen, birleştirilen, devir sandıklarına tabi geçen hizmetlere ait gün sayıları ile maden yeraltında geçen hizmetlerin 1/4 ü, fiili hizmet süresi zammı ve malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların çalışmalarının 1/4 ü oluşturmaktadır.

Prim ödeme gün sayısına eklenen süreler

1. Maden işyerlerinin yer altı işlerinde geçen çalışmalar

Kanunun geçici 9 uncu maddesinin altıncı fıkrası gereğince; Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga hükümlerine göre sigortalı sayılanlardan, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışmaya başlayan sigortalıların,

Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra bu işlerde geçen çalışmalarının en az 1800 gün olması halinde, bu çalışmalarının dörtte biri toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edilecektir.

2. 5434 sayılı Kanunun mülga 32 nci maddesine göre fiili hizmet süresi zammı

Kanunun yürürlük tarihinden önceki süreler için 5434 sayılı Kanunun mülga 32 nci maddesi uyarınca verilen fiili hizmet süresi zammı prim ödeme gün sayılarına eklenecektir.

3. Fiili hizmet süresi zammına (FHSZ) tabi çalışmalar

Fiili hizmet süresi zammı, sigortalıların Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işyeri ve/veya işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için;

60 gün eklenecekse (fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışılan gün sayısı x 60/360),

90 gün eklenecekse (fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışılan gün sayısı x 90/360),

180 gün eklenecekse (fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışılan gün sayısı x 180/360),

formülü uygulanarak hesaplanacaktır.

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulamasında, hesaplanan fiili hizmet süresi zammı, sigortalının;

Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının (1) ila (9), (11), (12) ve (15) inci bentlerine göre beş yılı,

Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının (13) ve (14) üncü bentlerine göre sekiz yılı, geçmemek üzere prim ödeme gün sayısına eklenecektir. Maddenin (10) numaralı bendinde prim ödeme gün sayısına yapılacak ilavede süre sınırlaması bulunmamaktadır.

4. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalılar

Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların,

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecektir.

Söz konusu ilavenin yapılabilmesi, kadın sigortalının bu durumunu belgelendirmesi koşuluna bağlı bulunmaktadır. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun varlığı sağlık kurulu raporu ile belgelenecek, kadın sigortalılara bu hak Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için verilecektir.

Malul çocuğun ölümü veya bakıma muhtaçlığının kalkması halinde, Kanunun yürürlük tarihinden ölüm tarihine veya bakıma muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen hizmetlerin dörtte biri prim ödeme gün sayısına eklenecektir.

Cengiz TÜRK

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir