E-DEFTER ve E-FATURADA NELER DEĞİŞTİ? (Abdulmenaf Yakut)

E-DEFTER ve E-FATURADA NELER DEĞİŞTİ? (Abdulmenaf Yakut)

E-Defter ve E-Fatura Zorunluluğu Daha da Genişledi (1) (Abdulmenaf Yakut, Vergi Müfettişi)

İsteğe bağlı birer müessese olarak başlatılmış olan e-defter ve e-fatura uygulamalarındaki zorunluluk halkası, 20 Haziran 2015 tarihinde çıkan 454 s. VUK Genel Tebliği ile daha da genişledi. Bu zorunluluk sadece genişlemekle de kalmadı, aynı zamanda, sözünü ettiğimiz bu Genel Tebliğ ile birlikte, herhangi bir mükellefiyet türüne, sektöre ya da belli bir alanda faaliyet gösteren firma grubuna bağlı olmaktan çıkarılarak genelleştirildi.

Öyle ki 454 sayılı Tebliğle birlikte, anonim ya da limited şirket olup olmadıklarına veya belli bir sektörde faaliyet gösterip göstermediklerine bakılmaksızın, adı geçen Tebliğde öngörülen şartları taşıyan, gerçek kişilerle tüzel kişiliği bulunmayan mükellefler de dahil herkes bu zorunluluğa tabi hale gelmiştir.

En son çıkan düzenlemenin 454 s. Genel Tebliğ olması hasebiyle, bugünkü yazımızda esas olarak bu konuyu ele almayı ve söz konusu Tebliğde yer alan düzenlemeleri sizlere aktarıp yorumlamamız gerekiyor aslında sevgili okuyucular. Ama hem yapacağımız açıklamaların sığ ve güdük kalmaması hem de anlatacağımız hususların tam olarak anlaşılması bakımından, konunun bir miktar evveliyatına inerek, çok da eski sayılmayan bu iki müessese hakkında daha evvel yürürlüğe girmiş yasal ve idari düzenlemelere de, kısaca da olsa, atıf yapmayı uygun buluyoruz. Şöyle ki;

Bilindiği gibi, ele aldığımız her iki müessese de Maliye Bakanlığının, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 242. maddesinden aldığı yetkilerle başlatmış olduğu uygulamalardır. Bakanlığın bu yetki çerçevesinde, söz konusu uygulamaların kademeli bir biçimde yaygınlaştırılması amacıyla şimdiye kadar yapmış olduğu idari düzenlemelerse şunlar:




































Düzenlemenin AdıTarihiYapılan Düzenleme
1 Seri Nolu Elektronik Defter Genel Tebliği13.12.2011E-defter uygulaması ihtiyari olarak ve sınırlı bazı mükellefler için başlatıldı.
397 Seri Nolu VUK Genel Tebliği05.03.2010E-fatura uygulaması sadece AŞ ve limitet şirketler için ihtiyari olarak başlatıldı.
416 Seri Nolu VUK Genel Tebliği28.06.2012Kapsam genişletilerek, VUK/232’ye göre fatura düzenleme zorunda olan tüm mükelleflerin e-faturaya geçmesine imkân tanındır.
421 Seri Nolu VUK Genel Tebliği14.12.2012E-defter ve e-fatura uygulamaları ilk kez, belli ticari hadleri aşan bazı mükellef grupları için zorunlu hale getirildi.
454 Seri Nolu VUK Genel Tebliği20.06.2015E-defter ve e-faturadaki bu zorunluluk daha da genişletilerek, belli hadleri aşan, VUK/232’ye göre normalde de fatura düzenlemek zorunda olan tüm mükellefler için genelleştirildi.
Şimdi de, tabloda göstermiş olduğumuz idari düzenlemelerden hareketle, e-defter ve e-fatura uygulamalarının bugüne kadarki seyri nasıl olmuş, onun detayına bakalım.

1-) İlk olarak, 13.12.2011 tarihli 1 Seri Nolu Elektronik Defter Genel Tebliği ile, Vergi Usul Kanunu kapsamında tutulması zorunlu olan defterlerden www.edefter.gov.tr internet adresinde format ve standardı yayımlananların elektronik ortamda oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenerek elektronik defter kullanımına izin verilmiş;

2-) Daha sonra elektronik fatura kullanımına ilişkin usul ve esasları belirlemek üzere çıkarılan 5.3.2010 tarih ve 397 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ileyse, anonim ve limited şirketlerin elektronik fatura oluşturulup bunların alıcısına iletmelerine, muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmelerine izin verilmiştir.

3-) Ardından da; 28/6/2012tarihli ve 28337 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 397 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Tebliğ (Sıra No: 416) ile, o zamana kadar sadece anonim ve limited şirketlerle sınırlı olan uygulamanın kapsamı genişletilerek, 213 sayılı VUK’un 232.  maddesi kapsamında fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere (yani birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler) öngörülen şartları taşımaları kaydıyla, elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı tanındığını görüyoruz.

4-) “Mükelleflerin vergi kanunlarına uyumlarının artırılması ile kayıt dışılığın izlenerek önlenmesi amacıyla, elektronik fatura kullanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu getirilmesi” amacıyla çıkarıldığı belirtilen 421 Seri Nolu VUK Genel Tebliğiyle ise ilk kez e-defter tutma ve e-fatura düzenleyip kullanma zorunluluğu getirilmiştir. Zorunluluğa tabi mükelleflerden mal veya hizmet almakla birlikte, belirlenen hadlerin altında kalan mükelleflerin de istemeleri halinde elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarından yararlanabileceklerinin öngörüldüğü 421 s. Genel Tebliğ ile aşağıda sayılan mükellef gruplarına elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma mecburiyeti getirilmiştir:

a) 4.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.

b) 6.6.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.

Zorunluluğa tabi tutulan mükelleflerden mal alan 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasından yararlanma ve elektronik defter tutma zorunluluklarının bulunmadığının öngörüldüğü 421 Seri Nolu Genel Tebliğe göre; söz konusu Tebliğ veya 397 Seri Nolu VUK Genel Tebliği kapsamında elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için de elektronik fatura düzenlemeleri zorunludur. (Devam edecek)

Abdulmenaf Yakut

Vergi Müfettişi

24.06.2015