Bağımsız Denetçi Nedir

Bağımsız Denetçi Nedir

Bağımsız Denetçi Nedir ? Bağımsız Denetçi Kimdir?

denetcinet_7Bağımsız Denetçi : Herhangi bir kişi veya kuruluşa bağımlı olmadan, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve esasları ışığında mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştıran kişidir. 3568 sayılı yasa ile denetim yetkisi SMMM ve YMM’lere verilmiştir.

Bu kişiler denetimleri sırasında faaliyet denetimi ve uygunluk denetimi de yaparlar.

Denetçi: Denetim faaliyetini yürüten, mesleki bilgi ve deneyime sahip, bağımsız davranabilen ve yüksek ahlaki nitelikler taşıyan uzman bir kişidir.

Denetçi türleri:

1-Bağımsız denetçiler

2-İç denetçiler

3-Kamu denetçiler

Bağımsız denetçi türleri:

- Yetkilendirilmiş Yeminli Mali Müşavirler (YMM) – Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler (SMMM)

- SPK Tarafından kabul edilmiş dış denetim şirketleri

- Bankalar Bağımsız Denetçileri

Bağımsız Denetçiler: Herhangi bir kişi veya kuruluşa bağımlı olmadan, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve esasları ışığında mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştıran kişidir. 3568 sayılı yasa ile denetim yetkisi SMMM ve YMM’lere verilmiştir. Bu kişiler denetimleri sırasında faaliyet denetimi ve uygunluk denetimi de yaparlar.

Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu:

Temel sorumluluğu mali tabloları incelemek ve onların doğruluğu hakkında görüş bildirmektir.bunun yanında mali tablolardaki hata ve hilelerin bulunması, kanunsuz işleri tespit etmek ve işletme hayatının gelecekte de süreklilik göstereceğini tespit ederek bu bağlamda mali durumun da yeterli derecede güvence altında olduğunu belirlemek gibi tali sorumlulukları da vardır.

İç Denetçiler: İşletme yönetimine sorumluluklarını etkin ve verimli bir biçimde yerine getirmelerine yardımcı olmak amacıyla işletmenin iç denetim hizmeti yapan kurmay bölümünün üyeleridir. İç denetimin amacı genel olarak organizasyonun yöneticilerine sorumluluklarını etkin ve verimli bir biçimde yerine getirmelerinde yardımcı olmaktır.

Kamu Denetçileri: Kamusal örgütlere bağlı olarak çalışan denetçilerdir. SGK müfettişleri, maliye müfettişleri vb. uygunluk denetimi yaparlar.

Denetim: Ticari faaliyetler ile ilgili olayların önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bu kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir.

Muhasebe Denetimi: Tüm muhasebe türlerinin üretip sunduğu mali bilgilerin, beklenen amaçları yerine getirebilmesi, öncelikle bu bilgilerinin doğruluğuna bağlıdır. İşte tüm muhasebe belgelerinin, verilerinin ve bilgilerinin doğruluğu hakkında bir kanıya ulaşmak için geliştirilen muhasebe dalıdır.

BAĞIMSIZ DENETÇİLİKLE İLGİLİ SORULAR VE CEVAPLAR

A-MESLEKİ TECRÜBE SÜRESİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN SORULAR

B-BAĞIMSIZ DENETÇİLİK LİSANSLAMA SINAVI VE GEÇİŞ DÖNEMİ EĞİTİMLERİNE İLİŞKİN SORULAR

C-UYGULAMALI MESLEKİ EĞİTİME İLİŞKİN SORULAR

D-YETKİLENDİRMEYE İLİŞKİN SORULAR

A.  MESLEKİ TECRÜBE SÜRESİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN SORULAR:



 

SORU      1- Mesleki tecrübe süresi nasıl hesaplanır?

CEVAP  1- Mesleki tecrübe süresi, mesleki faaliyete başlama tarihi esas alınarak, mesleki faaliyetlerde geçirilen sürelere dört yılı aşmamak üzere Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen lisans veya lisansüstü eğitim süreleri ilave edilerek hesaplanır.

 

SORU       2- Serbest Muhasebecilik stajı mesleki tecrübeden sayılır mı?

CEVAP  2-  Serbest Muhasebecilik ve SMMM’lik stajlarında geçirilen süreler  mesleki tecrübe süresinden  sayılır.

 

SORU    3- 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca  stajdan sayılan hizmetlerde geçirilen süreler mesleki tecrübeden sayılır mı?

CEVAP  3- 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca stajdan sayılan hizmetlerde geçirilen süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır.

 

SORU     4- 3568 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri uyarınca SM veya SMMM ruhsatı alanların bu faaliyetlerde geçirdikleri süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır mı?

CEVAP  4- 3568 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri uyarınca SM veya SMMM ruhsatı alanların mesleki faaliyetleri icra etmek kaydıyla bu faaliyetlerde geçirdikleri süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır.

 

SORU   5- Bağımsız denetim kuruluşlarında, SM, SMMM veya YMM ruhsatına sahip olmaksızın, bağımsız denetim ekiplerinde fiilen çalışılan süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır mı?

CEVAP 5- Bağımsız denetim ekiplerinde çalışıldığının tevsik edilmesi kaydıyla Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 inci maddesi uyarınca bağımsız denetim faaliyetlerinde geçirilen süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır.

 

SORU  6- Stajdan sayılan hizmetlerde bulunduktan sonra kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır mı?

CEVAP   6-  Stajdan sayılan hizmeti bulunanların bu hizmetlerde geçen süreleri ile stajdan sayılan hizmetlere ilişkin yetkilerini aldıktan sonra kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdikleri süreler mesleki tecrübe süresinden sayılır.

 

SORU     7-  Lisans veya lisansüstü eğitim süreleri hangi hallerde dikkate alınır?

CEVAP 7- Eğitimin yapıldığı döneme bakılmaksızın, anılan Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen alanlardaki lisans veya lisansüstü eğitimine ilişkin kanuni süreler, 4 yılı aşmamak üzere mesleki tecrübe süresine ilave edilecektir.

 

SORU    8- Mesleki faaliyete başladıktan sonra bu faaliyetime son verip, ticaretle iştigal etmeye başladım. Ticaret ile iştigal ettiğim süre mesleki tecrübenin hesabında dikkate alınacak mıdır?

CEVAP  8- Mesleki tecrübe süresinin hesabında sadece mesleki faaliyetler ile staj ve stajdan sayılan hizmetlerde geçirilen süreler dikkate alınır. Dolayısıyla, ticaretle iştigal edilen süreler ile işletmelerde mesleki faaliyetlerle ilgili olmayan işlerde geçirilen süreler bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.

 

SORU    9- Bilanço esasına göre defter tutan bir işletmede birinci derece imza yetkilisi olarak muhasebe departmanında 15 yıldır çalışmaktayım. Ancak, SMMM ruhsatımı bir önceki yıl aldım. Mesleki tecrübem nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP  9- Tevsik edilmek kaydıyla, mesleki faaliyetlerde bulunulan süreler esas alınacağından, imza yetkisini haiz olarak geçirilen süreler mesleki tecrübeden sayılır.

 

SORU   10 – Mesleki faaliyete ara verilmesi halinde ara verilen sürenin mesleki tecrübeden sayılmayacak kısmı nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP   10- Çeşitli nedenlerle mesleki faaliyetlere 1 yıldan fazla süreyle ara verilmesi halinde, ara verilen sürenin 1 yılı aşan kısmı, mesleki tecrübe süresinin hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

 

SORU 11- Sigortasız olarak mesleki faaliyetlerde 10 yıl süreyle bağımlı olarak çalıştım.  Ancak, SMMM ruhsatımı bir önceki yıl aldım. Mesleki tecrübem nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP 11-  Mesleki faaliyetlerde bulunulan sürelerin tevsik edilmesi esas olacağından, SMMM ruhsatını haiz olarak geçirilen süreler mesleki tecrübeden sayılacaktır. Sigortasız olarak çalışılan sürelerin tevsik edilmesi söz konusu olamayacağından, mesleki tecrübe süresinin hesaplanmasında bu şekilde geçirilen süreler dikkate alınmayacaktır.

 

SORU 12- Türkiye genelinde mali denetim yapan banka müfettişlerinin mesleki tecrübe süresi nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP 12-  3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendi uyarınca, Türkiye genelinde mali denetim yapan banka müfettişlerinden yarışma sınavı ile mesleğe giren ve yeterlilik sınavında başarılı olanların bu yetkiyi aldıkları tarihten itibaren bankalarda(banka idari görevlerde geçen süreler dahil) ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçen süreleri mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınır.

 

SORU 13- Bir kamu kurumunda denetim elemanı olarak çalışmakta iken diğer bir kamu kurumuna iç denetçi kadrosuna atandım. Bu görevde geçirdiğim süreler mesleki tecrübeden sayılacak mıdır?

CEVAP 13- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, 3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlerde veya aynı Kanun uyarınca staj ve stajdan sayılan hizmetlerde bulunulan süreler mesleki tecrübenin hesabında dikkate alınacaktır. Kamu kurumunda denetim elemanı olarak bulunulan görev, 3568 sayılı Kanun uyarınca stajdan sayılan bir hizmet ise bu hizmetten ayrılma durumunda mesleki faaliyete ara verilmiş sayılır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen süreler ara verilen süreden sayılmayıp mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınır.

 

SORU 14- Sermaye şirketinin muhasebe biriminde imza yetkisiz olarak mesleki faaliyetlerde bulundum. Ancak, daha ileri bir tarihte meslek mensubu oldum. Mesleki tecrübe süresinin başlangıcı olarak muhasebe biriminde işe başlama tarihi mi yoksa meslek mensubu olma tarihi mi esas alınacaktır?

CEVAP 14- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, 3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlerde veya aynı Kanun uyarınca staj ve stajdan sayılan hizmetlerde bulunulan süreler mesleki tecrübenin hesabında dikkate alınacaktır. Bilanço esasında defter tutan özel kuruluşların muhasebe birimlerinde birinci derece imza yetkisini haiz, muhasebenin fiilen sevk ve idare edilmesinden veya mali denetiminden sorumlu bulunanların bu hizmetlerde geçen süreleri mesleki tecrübe süresinden sayılır. Bu itibarla, muhasebe birimlerinde birinci derecede imza yetkisini haiz olmayanlar açısından meslek mensubu olmadan önce staj yapılmış ise staja başlama tarihi staj yapılmamış ise meslek mensubu olma tarihi esas alınır.

 

SORU 15- Mesleki tecrübenin tevsikinde hangi belgeler esas alınır?

CEVAP 15- Mesleki tecrübe, mesleki faaliyette bulunulan kurum ve kuruluşlar, meslek örgütü ile Sosyal Güvenlik Kurumundan (Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, gibi kanunla kurulan emekli ve yardım sandıkları ile Sosyal Sigorta Kurumundan alınan belgeler dahil) alınan belgelerle ( staj bilgisi için ilgili meslek odasından alınacak belge, SGK hizmet dökümü, kamu kurumları hizmet cetveli, imza yetkilileri için yönetim kurulu kararı ve Ticaret Sicili Gazetesi örneği vb. belgelerle) tevsik edilebilinir.

 

SORU 16-  Staja başlama dosyasının açılma tarihi ile staja fiilen başlama tarihi arasında geçen süre mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınacak mıdır?

CEVAP 16- Mesleki tecrübe süresinin hesabında, staj ile meslek mensubu olunması durumunda staja başlama tarihi esas alınacağından staja başlama dosyasının açılma tarihi ile staja fiilen başlama tarihi arasında geçen süre mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınmayacaktır.

 

SORU 17- Meslek mensubu olduktan sonra, kamu kurumlarında 657 sayılı Kanuna tabi bir unvana atanılması durumunda, kamu hizmetinde geçen süreler mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınır mı?

CEVAP 17- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen süreler, mesleki faaliyete ara verme olarak değerlendirilemeyeceğinden, meslek mensubu olduktan sonra 657 sayılı Kanuna tabi unvana atanılması durumunda kamu hizmetinde geçirilen süreler mesleki tecrübe süresinin hesabında dikkate alınır.

 

B. BAĞIMSIZ DENETÇİLİK LİSANSLAMA SINAVI VE GEÇİŞ DÖNEMİ EĞİTİMLERİNE İLİŞKİN SORULAR:



 

SORU 1- Kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlar neticesinde lisans belgesi almaya hak kazanmış olan meslek mensupları hangi konudan geçiş döneminde eğitimlere katılabileceklerdir?

CEVAP 1- Bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlar neticesinde lisans belgesi almaya hak kazanmış olan meslek mensuplarından sigortacılık ve özel emeklilik alanlarında denetim yapmak isteyenler, Sigortacılık Kanunu ve ilgili mevzuatı alanındaki eğitime katılabilirler. Sigortacılık ve özel emeklilik alanında bağımsız denetim yapmak için aranan şartları sağlamış olduklarını belgeleyen meslek mensuplarının bu alana yönelik geçiş dönemi eğitimlerine katılmaları zorunluluğu bulunmamaktadır.

 

SORU 2- Kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girenlerin bu sınavda başarılı sayıldıkları konular itibariyle aldıkları notlar bağımsız denetçilik sınavları ile geçiş dönemi eğitimlerinde geçerli midir?

CEVAP 2- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından bağımsız denetçiliğe ilişkin yapılan sınavlara girenlerin, bu sınavlarda başarılı sayıldıkları konular itibariyle aldıkları notlar, mevzuatı uyarınca geçerli oldukları süre içinde ve talepleri halinde Bağımsız Denetim Yönetmeliği uyarınca yapılacak sınavda veya eğitime katılma şartlarını sağlayanlar açısından geçiş dönemi eğitimlerinde dikkate alınacak olup,  başarılı olunan konulardan sınav veya eğitime katılma zorunluluğu bulunmamaktadır.

 

SORU 3- Kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlarda başarısız olunan konuların geçiş dönemi eğitim programlarında tamamlanması mümkün müdür?

CEVAP 3- Anılan Yönetmeliğin Geçici 1 inci maddesi kapsamında bulunan YMM’ler ile 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olan SMMM’ler, geçiş dönemi eğitim programlarına katılabilirler. Bunlardan, 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından bağımsız denetçiliğe ilişkin yapılan sınavlara girenler, sınavlarda başarılı olamadıkları konulardan geçiş dönemi eğitimine katılabilirler.

 

SORU 4- Kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlarda geçerli not alma veya not yükseltme amacıyla girilen sınav konularından alınan notlar geçerli olacak mıdır?

CEVAP 4- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından bağımsız denetçiliğe ilişkin yapılan sınavlara, geçerli not alma veya not yükseltme amacıyla girilen sınav konularından alınan notlar sınavın dayanağını teşkil eden mevzuat çerçevesinde değerlendirilir.

 

SORU 5- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından bağımsız denetçiliğe ilişkin olarak yapılan sınavlardan konular itibariyle alınan puanlar Bağımsız Denetim Yönetmeliği uyarınca yapılacak hangi sınavlarda dikkate alınır?

CEVAP 5- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından bağımsız denetçiliğe ilişkin olarak Muhasebe Standartları konusunda yapılan sınav Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliğindeki Muhasebe Standartları konusuna, Denetim Standartlarına ilişkin olarak yapılan sınav bu Tebliğdeki Denetim konusuna, Sermaye Piyasası Mevzuatına ilişkin olarak yapılan sınav da bu Tebliğdeki Sermaye Piyasası Mevzuatı konusuna ilişkin sınavlarda dikkate alınır.

 

SORU 6- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara giren ancak, lisans almaya hak kazanamayanlar geçiş dönemi eğitimlerine katılabilecek midir?

CEVAP 6- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara giren ancak, lisans almaya hak kazanamayan YMM’ler ile 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip SMMM’ler, başarısız oldukları konulardan eğitime katılabilirler.

Konu itibariyle başarılı olmakla birlikte yeterli ortalama puana ulaşamayanlar, daha önce girdiği sınav konularından biri veya birkaçından not yükseltmek amacıyla eğitime katılabilirler.

SMMM’ler, geçiş dönemi eğitimlerinde, kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınav konularına ilave olarak “Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Finansal Yönetim” alanında da eğitimlerini tamamlamaları gerekir.

Mevzuatı uyarınca geçerli sayılmak kaydıyla, sınavlarda ve eğitimlerde alınan notlar, Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliği’nin 13 üncü maddesi çerçevesinde yapılacak değerlendirme de birlikte dikkate alınır. Mevzuatı uyarınca geçerliliğini yitiren notlar bu değerlendirme de dikkate alınmaz.

Söz konusu sınavlara girip başarılı olamayanlardan, YMM olmayanlar veya 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olmayan SMMM’ler bu eğitimlere katılamazlar.

 

SORU 7- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara giren ve lisans belgesi almaya hak kazanan ancak meslek mensubu olmayanlar bağımsız denetçi olabilecek midir?

CEVAP 7- Bu durumda olan kişilerin bağımsız denetçi olabilmeleri için meslek mensubu (SMMM/YMM) olmaları gerekmektedir.

 

SORU 8-  1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlar dışında yapılan sınavlarda, benzer sınav konularından alınan notlar bağımsız denetçilik sınavında dikkate alınacak mıdır?

CEVAP 8-  1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlar dışında yapılan sınavlardan alınan notlar bağımsız denetçilik sınavında dikkate alınmayacaktır.

 

SORU 9- Maliye Bakanlığında merkezi denetim elemanı olarak 22 yıldır görev yapmaktayım. Yeminli Mali Müşavirlik belgemi almaya hak kazandım. Ancak meslek odasına kaydımı yaptırarak ruhsatımı almadım. YMM olarak faaliyette bulunmayı düşünmüyorum. Bağımsız denetçi olarak faaliyette bulunmayı düşünüyorum. Geçiş dönemi eğitimlerine katılabilmem için ruhsatımı almak zorunda mıyım?

CEVAP 9- Üniversitelerle işbirliği halinde düzenlenen geçiş dönemi eğitimlerine müracaat edebilmek için, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesi uyarınca meslek mensubunun ilgili Üniversiteye ruhsatı ile birlikte başvurması zorunlu olduğundan, YMM olmaya hak kazanmış olmak geçiş dönemi eğitimlerine müracaat edilebilmesi açısından tek başına yeterli değildir.

 

C.  UYGULAMALI MESLEKİ EĞİTİME İLİŞKİN SORULAR:



 

SORU 1- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara giren ve lisans belgesi almaya hak kazanan meslek mensupları uygulamalı mesleki eğitime tabi olacak mıdır?

CEVAP 1- Kamu kurumlarından bağımsız denetime ilişkin lisans belgesini sınav sonucunda almaya hak kazanan meslek mensuplarından,Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibariyle 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince uygulamalı mesleki eğitime tabi değildir. Ancak, mesleki tecrübe süresi 10 yıl ve daha fazla ancak 15 yıldan az olanlar en az 1 yıl, 10 yıldan az olanların en az 2 yıl süre ile denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda uygulamalı mesleki eğitim şartını tamamlamaları gerekir. Öngörülen süreleri denetim kuruluşu veya denetçiler yanında denetim faaliyetlerine katılarak geçirildiğinin tevsik edilmesi halinde uygulamalı mesleki eğitim şartı sağlanmış kabul edilir.

Öngörülen sürelerin, Bağımsız Denetçilik Uygulamalı Mesleki Eğitim Tebliğinin Geçici    2 nci maddesi uyarınca,  3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde bulunanların yanında ve aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca denetim yetkisini aldıktan sonra kamu kurum ve kuruluşlarında fiilen görev alarak geçirildiğinin tevsik edilmesi halinde uygulamalı mesleki eğitim şartı sağlanmış kabul edilir.

 

SORU 2- Geçiş dönemi eğitimlerine katılarak yetkilendirilecek olan meslek mensuplarında uygulamalı mesleki eğitim şartı aranacak mıdır?

CEVAP 2- Geçiş dönemi eğitimlerine katılarak yetkilendirilecek olan meslek mensuplarından; Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında olanlar açısından mesleki tecrübe süresine göre uygulamalı mesleki eğitim şartı aranabilecektir. Aynı maddenin dördüncü fıkrası kapsamında olanlar açısından ise uygulamalı mesleki eğitim şartı aranmayacaktır.

 

SORU 3- Hangi faaliyetlerde geçirilen süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılır?

CEVAP 3- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 nci maddesi çerçevesinde, tevsik edilmesi kaydıyla; bağımsız denetim faaliyetlerinde (denetim kuruluşları ile denetçiler yanında) geçirilen süreler, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde geçirilen süreler, 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında denetim yetkisini haiz olanların, bu kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdikleri süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılır.

 

SORU 4-  Lisansüstü eğitim görenlerin bu eğitimde geçen sürelerinin 1 yılı geçiş sürecinde uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılacak mıdır?

CEVAP 4- Bağımsız Denetçilik Uygulamalı Mesleki Eğitim Tebliğinin 8 inci maddesine göre uygulamalı mesleki eğitim süresi 3 yıldır.  Anılan Tebliğin 8 inci maddesinin dördüncü fıkrası  gereğince; 3568 sayılı Kanun uyarınca meslek mensupları yanında yapılan staj süresinin bir yılı veya lisansüstü diplomasının ibraz edilmesi şartıyla iktisat, maliye, işletme, muhasebe, finansman, denetim ve vergi ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitim görenlerin bu eğitimde geçen sürelerinin bir yılı uygulamalı mesleki eğitimden sayılacaktır.

31/12/2015 tarihine kadar yapılacak yetkilendirmelerde; Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibarıyla 10 yıl mesleki tecrübeye sahip olanların uygulamalı mesleki eğitimin en az 1 yılını, diğerlerinin ise en az 2 yılını denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda geçirilmesine ilişkin hüküm yalnızca geçici dönemde uygulanacak olup, yukarıda belirtilen hususlar nedeniyle bu sürenin kısaltılması söz konusu değildir.

 

SORU 5-  10 yıldır SMMM’lik faaliyeti icra ediyorum. Kendi adıma SMMM bürom var. Bağımsız Denetçi Belgesini hak kazandığımda uygulamalı mesleki eğitim için büromu kapatmak zorunda mıyım? Büroyu kapatmadan da bağımsız denetçi yanında uygulamalı mesleki eğitimimi alabilir miyim?

CEVAP 5- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibarıyla 10 yıl mesleki tecrübeye sahip olanların uygulamalı mesleki eğitimin en az 1 yılını, denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda denetimlere katılarak geçirmesi şarttır. Bu denetimlerde meslek mensubunun katıldığı denetimlere, denetim ekiplerine ve hazırlanmasında katkıda bulunduğu çalışma kâğıtları, diğer dokümanlar ve denetim raporlarına ilişkin bilgiler ile Kurumca uygun görülen bilgilerin takibi yapılır.  Bu çerçevede uygulamalı mesleki eğitim, meslek mensubunun katıldığı ilk denetim faaliyeti ile birlikte başlar.

Yukarıda belirtildiği şekilde denetimlere katılımın tevsik edilmesi şartıyla, SMMM faaliyetine devam eden meslek mensuplarının bu faaliyetlerini sonlandırması gerekmediği gibi ekibinde yer aldığı denetim kuruluşu ile ya da yanında çalıştığı denetçi ile hizmet akdi imzalaması gerekli değildir.

 

SORU    6-  Uygulamalı mesleki eğitime başlamak için yüksek öğretim kurumlarından lisans veya lisansüstü seviyede mezun olmak ve meslek mensubu olmak şart mıdır?

CEVAP  6- Uygulamalı mesleki eğitime başlamak için hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurulunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olunması  veya diğer öğretim dallarından lisans seviyesinde mezun olunmakla beraber bu bilim dallarından en az lisansüstü seviyesinde diploma almış olunması şartı aranır. Bağımsız denetçi olmak için meslek mensubu olmak şarttır. Ancak, uygulamalı mesleki eğitime başlamak için meslek mensubu olmak şart değildir.

 

SORU     7-  Bağımsız denetçilik sınavına uygulamalı mesleki eğitimimi tamamladıktan sonra mı gireceğim?

CEVAP    7-  Bağımsız Denetim Yönetmeliğine göre, Bağımız Denetçilik Sınavı ve uygulamalı mesleki eğitim bağımsız denetçi olabilmek için gereken şartlardan olup, birbirini tamamlayan hususlardır. Dolayısıyla aralarında öncelik ilişkisi yoktur.

 

SORU    8-  Uygulamalı mesleki eğitimin Kurumca değerlendirilmesi nasıl yapılacak?

CEVAP  8-  Uygulamalı Mesleki Eğitim Tebliğinin 18 inci maddesi uyarınca talep üzerine eğitimin tamamlanıp tamamlanmadığı hususu Kurumca değerlendirilir.

 

SORU  9- Geçiş dönemi uygulamalı mesleki eğitim süreleri, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımı tarihi esas alınıp mı tespit edilecek?

CEVAP  9-   31/12/2015 tarihine kadar yapılacak yetkilendirmelerde; Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibarıyla mesleki tecrübe süresi 10 yıl ve daha fazla ancak 15 yıldan az olanların en az 1 yıl, 10 yıldan az olanların en az 2 yıl süre ile denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda geçirilmesine ilişkin hükme istinaden uygulamalı mesleki eğitim sürenin tespitinde Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayım tarihi esas alınacaktır.

 

SORU     10- Bağımsız denetçilik sınavlarını başarıyla tamamladım. Ancak, uygulamalı mesleki eğitime başlamadım. Bu eğitimimi hangi tarihe kadar tamamlayabilirim?

CEVAP  10- Bağımsız Denetim Yönetmeliğine göre, Bağımız Denetçilik Sınavı ve uygulamalı mesleki eğitim bağımsız denetçi olabilmek için gereken şartlardan olup, birbirini tamamlayan hususlardır.  Her iki şartında gerçekleştiğinin tevsik edilmesi halinde Bağımsız Denetçi Belgesi almaya hak kazanılabilir.

 

SORU 11-Türkiye genelinde mali denetim yapan banka müfettişi iken bankada ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çeşitli görevlerde geçirdiğim süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılır mı?

CEVAP 11- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 15 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında denetim yetkisini haiz olanların, bu kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdikleri süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılır.  Kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan yerlerde geçirilen süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılmaz.

 

SORU 12- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girerek lisans belgesi almaya hak kazandım. Mesleki tecrübe sürem nedeniyle 2 yıl süre ile uygulamalı mesleki eğitim yapmam gerekiyor. Ancak, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında 31/12/2014 tarihine kadar başvuruda bulunulması durumunda Yönetmelikte öngörülen sınav şartının aranmayacağından bahsediliyor.  Bu nedenle 31/12/2014 tarihine kadar uygulamalı mesleki eğitimimi tamamlayamazsam bu hakkım yanacak mı?

CEVAP 12- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girerek lisans belgesi almaya hak kazananların geçiş döneminde yetkilendirilebilmeleri için, 31/12/2014 tarihine kadar Kurumumuza başvuruda bulunmaları gerekmekte olup, söz konusu tarih Bağımsız Denetim Yönetmeliğinde öngörülen sınav şartını yerine getirilmesi için öngörülen bir tarihtir. Bu nedenle söz konusu tarih, uygulamalı mesleki eğitim şartının yerine getirilmesini sınırlamamaktadır. Uygulamalı mesleki eğitim bu tarihten sonra da tamamlanabilecektir.

 

SORU 13- Bağımsız denetçi adaylarının, denetim kuruluşları veya denetçiler yanında, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde ve aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca denetim yetkisini aldıktan sonra kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdiği süreler uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılacak mıdır?

CEVAP 13-  Bağımsız denetçi adaylarının, denetim kuruluşları veya denetçiler yanında, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde ve aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında denetim yetkisini haiz olanların bu kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdiği süreler tevsik edilmesi kaydıyla uygulamalı mesleki eğitim süresinden sayılacaktır.

 

SORU 14- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girerek lisans belgesi almaya hak kazandım. Mesleki tecrübe sürem nedeniyle 2 yıl süre ile uygulamalı mesleki eğitim yapmam gerekiyor. Uygulamalı mesleki eğitimimi YMM yanında yapabilir miyim?

CEVAP 14-  Bağımsız Denetçilik Uygulamalı Mesleki Eğitim Tebliğinin Geçici 2 nci maddesi uyarınca, Yönetmeliğin  Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri uyarınca yetkilendirilecek olan meslek mensupları, uygulamalı mesleki eğitim sürelerini  denetim kuruluşları veya denetçiler yanında, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde bulunanların yanında ve aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca denetim yetkisini aldıktan sonra kamu kurum ve kuruluşlarında fiilen görev alarak geçirdiklerini belgelemeleri halinde uygulamalı mesleki eğitim şartını sağlamış olacaklardır.

 

SORU 15- 1/1/2013 tarihinden önce kamu kurumları tarafından yapılan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girerek lisans belgesi almaya hak kazandım. Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibariyle 14 yıl mesleki tecrübem var. Uygulamalı mesleki eğitim şartından muaf olmam açısından 15 yılı tamamladığım tarihte başvuruda bulunsam olur mu?

CEVAP 15- 31/12/2015 tarihine kadar yapılacak yetkilendirmelerde; Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı tarih itibarıyla mesleki tecrübe süresi 10 yıl ve daha fazla ancak 15 yıldan az olanların en az 1 yıl, 10 yıldan az olanların en az 2 yıl süre ile uygulamalı mesleki eğitimlerini denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda geçirmesi öngörülmüştür. Buna göre 14 yıl mesleki tecrübeye sahip olanlar için uygulamalı mesleki eğitim süresi 1 yıldır. Ancak, Yönetmeliğin genel hükümleri çerçevesinde mesleki tecrübe süresinin 15 yıla tamamlanması halinde Yönetmeliğin 15 inci maddesi uyarınca uygulamalı mesleki eğitimden muaf olunacaktır.

D. YETKİLENDİRMEYE İLİŞKİN SORULAR:



 

SORU  1- Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Lisansına sahip meslek mensubuyum. Bağımsız Denetçi Belgemi almak istiyorum. Kurumunuza hangi belgelerle ne zaman müracaat etmem gerekiyor?

CEVAP  1- Kamu kurumlarından bağımsız denetime ilişkin lisans belgesini almış olmak  Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesi uyarınca aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde belirtilen sınav şartını sağlar. Ancak aynı maddede belirtilen diğer şartların (örneğin uygulamalı mesleki eğitim) da sağlandığının tevsik edilmesi halinde Bağımsız Denetçi Belgesi almaya hak kazanılabilir.

Bağımsız Denetim Yetkilendirme Tebliği uyarınca başvurular elektronik ortamda yapılacaktır. Elektronik ortamda yapılacak müracaatlara ilişkin bilgiler Kurumumuzca duyurulacaktır.

 

SORU  2- Bağımsız Denetçi Belgesini hak kazandıktan sonra mesleği icra etmeyi düşünmüyorum. Mesleği icra etmeyişim hak kaybına yol açar mı?

CEVAP  2- Bağımsız Denetçi Belgesini hak kazandıktan sonra mesleği icra etmeyecek olmak herhangi bir hak kaybına neden olmaz. Ancak bu durumda olanlar, Bağımsız Denetim Resmi Sicilinde kayıtları pasif olarak gösterilir ve sürekli mesleki eğitim düzenlemeleri çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmedikçe denetim faaliyetinde bulunamazlar.

 

SORU  3- Mevcut denetim kuruluşuyuz. Kuruluşumuzu Bağımsız Denetim Yönetmelik hükümlerine intibak ettirmek istiyoruz. Kurumunuza hangi belgelerle ne zamana kadar müracaat etmemiz gerekiyor?

CEVAP  3- Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 2 nci maddesi uyarınca, mevcut denetim kuruluşlarının 1/1/2014 tarihine kadar Yönetmelik hükümlerine intibak etmeleri gerekmekte olup, intibak ettikleri tarih itibariyle Bağımsız Denetim Kuruluşu Belgesi almaya hak kazanırlar.

 

SORU  4- Geçiş dönemi eğitimlerini başarıyla tamamladığım takdirde  Bağımsız Denetçi Belgesini almam için ne yapmam gerekiyor?

CEVAP  4-  Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Geçici 1 inci maddesi uyarınca geçiş dönemi eğitiminin başarıyla tamamlanmasıyla aynı yönetmeliğin 16 ncı maddesinde öngörülen sınav şartı sağlanmış olacaktır. Bağımsız Denetçi olarak yetkilendirilmek için, uygulamalı mesleki eğitim hariç olmak üzere aynı  Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde öngörülen diğer şartların da sağlanmış olması gerekir.

Bağımsız Denetim Yetkilendirme Tebliği uyarınca başvurular elektronik ortamda yapılacaktır. Elektronik ortamda yapılacak müracaatlara ilişkin bilgiler Kurumumuzca duyurulacaktır.

 

SORU  5- Denetim kuruluşunda kıdemli denetçi olarak 2 yıldır çalışıyorum. KAYİK alanında 8 aylık mesleki tecrübem var. Sorumlu kıdemli denetçi olabilir miyim?

CEVAP  5- Bağımsız Denetim Yönetmeliği uyarınca KAYİK alanında denetim ekiplerinde sorumlu denetçi olarak görev alabilmek için, 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olup en az iki yıl süreyle mevzuatta denetim öngörülen alanlarda denetimlerde bulunmuş olmak gerekmektedir. Diğer alanlarda sorumlu denetçi olarak görev alabilmek için 10 yıllık mesleki tecrübeye sahip olup ve bu sürenin en az bir yılında denetimlerde bulunmuş olmak gerekmektedir.

Yönetmeliğin Geçici 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca geçiş döneminde yetkilendirilecek olanlarda KAYİK’ler hariç olmak üzere, sorumlu denetçi olarak görev alabilmek için yukarıda diğer alanlar için öngörülen 1 yıllık denetimlerde bulunma şartı aranmaz.

Sorumlu denetçi olarak görevlendirilebilmek için yukarıda öngörülen şartların yanı sıra,  Denetim kuruluşu adına denetim raporu imzalamaya yetkilendirilmiş olması, denetçilerin yukarıda belirtilen şartları haiz olduğunu gösteren bilgi ve belgelerin, denetim kuruluşu tarafından yönetim organının kararıyla birlikte yetkilendirilmiş olması ve bu hususların Kurumca onaylanması gerekmektedir.

SORU 6- Bağımsız Denetçi Belgesi ve Bağımsız Denetim Kuruluşu Belgesi ruhsat harcı Kurumunuza mı yoksa vergi dairesine mi ödenecek?  Ne zaman ödenecek?

CEVAP 6- Söz konusu ruhsat harçları,  492 sayılı Harçlar Kanununda düzenlenmiş olup Kurumumuz mevzuatı ve uygulamaları ile ilgisi bulunmamaktadır. Bu harçların Bağımsız Denetçi Belgesi ve Bağımsız Denetim Kuruluşu Belgesi alınmadan önce vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir.

SORU 7- Bağımsız Denetçi Belgesi başvurularında yetkilendirme şartlarının belgelendirilmesine ilişkin evrakların tek tek mi sunulacak, bu evraklarda noter tasdikinin zorunlu olacak mı; başvurular elektronik ortamda mı yapılacak?

CEVAP 7- Bağımsız Denetçi Belgesinin alımına ilişkin müracaatlar, Bağımsız Denetim Yetkilendirme Tebliği uyarınca elektronik ortamda ve bireysel olarak yapılacaktır. Elektronik ortamda yapılacak müracaatlara ilişkin bilgiler Kurumumuzca duyurulacaktır.

SORU 8- Üniversitelerle işbirliği halinde düzenlenen Meslek Mensuplarının Geçiş Dönemi Eğitim Programını başarı ile tamamlayınca Bağımsız Denetçi olarak yetkilendirilmem için Kurumunuza hangi belgelerle birlikte ne zamana kadar müracaatta bulunmam gerekiyor?

CEVAP 8- Bağımsız Denetim Yetkilendirme Tebliği uyarınca Bağımsız Denetçi olarak yetkilendirme müracaatları elektronik ortamda yapılacağından, geçiş dönemi eğitim programını başarı ile tamamlayan meslek mensuplarının Kurumumuza yazılı olarak müracaatta bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.

Eğitim Yetkilendirme Bilgi Sistemi (EYBİS)  üzerinden elektronik ortamda  yapılacak müracaatlara ilişkin bilgiler Kurumumuzca daha sonra duyurulacaktır.

KAYNAK: KAMU GÖZETİM KURUMU